Clüver, Philipp: Philippi Clüveri[i] Germaniae Antiqvae Libri tres: Opus post omnium curas elaboratissimum, tabulis geographicis, et imaginibus, priscum Germanorum cultum moresque referentibus, exornatum (Leiden, 1616) [Cicognara, 3991]

*****

GERMANU ANTIQ, LIB. L

Ev»ti la^wig e<pf? a'<yiv7&@* dntyiK^ Ziug ,

2teZ%r Euphratis, Libycus vocatus K^kmmon,
\_Apis es 2^iliacus, ^Arabs Satumus, <^Afyrius lupiter:
Sive Sarapis es <^AEgyptiu$ innubis lupiicr
Sive Tempus ,Jive Phethon multi neminis ,five tu tMithrd t
Sol Babylonis, in Gracia Delphicus <^Apollo.
Idem hocMacrobius Saturnal. lib. r, cap. xx, fic probat: Satumusipfe,qui au~
10 cior eff temporum rejr ideoa Gracis , immutatalitera, k^s^, quaft'x%ov@* vocatur,
quidaliud,nifiSolintelligendusesi? ciimtradatur ordo elementorum, temporumnume-
rofttate diftinclus, lucepatefaclus, nexus &ternitate conduclm , viftone difcrctus : qud
omnia attum Solis oftendunt. At re&ius, ac verius ipfe Deus, rerum omnium
conditor, lucis atque temporis dicitur au&or: hic quidpe cum reliqua lumina
cunfta, tum & ipfum Solem condidit, Hc cum ipfo tempus. unde, fub Jovis
nomine, Silio Italico lib. i v dicitur Rerumfator; libro autem ix, Sator&vi. Sa-
turni equidem hinc vocabulum deo apud Latinos qua:fitum,nonnulli tradunt
auctores:alii tamen alias proferunt ejus enodationes:quarum nulla arque pla-
cet, ac ea, qua: a noftri fxculi hominibus traditur. nempe Saturnum di&um a
20 latendo, vel occulendo; quod Hebraris eft fathar. Nam, quum a;terni Dei facies
cunctis eftet mortalibus invifibilis (quod tradit etiam Mofes in exodo, cap.
xxxiii, ver. xx; &item divus Joannesineuangelio, cap. i, ver. xvin ; &
Paullus inprima epiltolaad Timotheum, cap. i.ver.xvn.) nomen eiabhac
quoque causa, five ratione,impofucre mortales, quod deinde Latini fua diale-
clo formavere Saturnus. Atque hinc fabulam illam natam puto, quod
Latium, celeberrimam Italia: regionem, a Saturno dictam Latilli au&ore cen-
fuerunt, quia in ea deus latitailet: quum re vera Saturnus ipfe a latitando di-
cTus fit. Germani noftri, vel univerfi Celtse, quo nomine fuum deum Satur-
num adpellaverint, haud facile dixerim. nam plerique hodic Germanorum
jG diem Saturni vocant Sonabend, & Sonavend; contra&e a Sontages abend, & Son-
dages avend: quafi dicas vigiliam diei Dominica; eodem modo, uti dicimus Oofter-
abend, Pfingeftabend, Sc Oofteravend, Pingeftavend; id eft, vigilia Pajcha, ejrvigilta.
Pentecoftes. alii vocant Sambstag, five Samestag vocabuloitidem contracto, a
Sabafhstag, quod diem Sabbathi notat; quemadmodiim Sc Gallofranci hodie
Samedy, Sc Hungari S&ombat. qux dux Germanorum dicti diei adpellatio-
nes poft receptam demum Chriftianorum reli^ionem exortar fiint. At Rlieni
divortiorumoftiorumque accolis idem dies adpellatur Saterdach, &Anghsin
Britannia Satterday, &c Saturday. unde equidem cojici poterat, Germanis quo-
que, Sc univerfis iimul Celtis, id numen fuifte vocatum Satar, & varian-
40 tibus dialectis, Satek, & Satur: ni fuipicandum foret, hoc nominis
dictas regiones ex Romanorum demum adfumfuTe confvetudine, poftquam
non modo fub imperium ac leges, fed fub lingvam etiam eorum concefTe-
runt. Proindeliberumheic cuique,atqueintegrum irelinquo judicium.huic,
velilli accedat opinioni, prout videbitur.

C a p. x x v r r.

Ve *variu dearun}nttminibus>nomnibujque: qtte cunfitdad
untm referenda funt Lunam.

HActenus oftenfum eft, omnia deorum gentilium nomina fimul ac
numina non modo ad unius Solis fpedare numen ,fed&hujus &c illp-
rum univerfa vocabula ad unum, arternumDeum, cudarum rcrum
conditorem juxta ac moderatorem, efle referenda; ut cui uni, a variis caufis
atque eftedxbus, ab initio rerum tnbuta. De Vukano , Marte, dc Hercule,

V Germa-