DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.9325#0291
,3o PHILIPPI CLUVERII
Germanorum itidem diis, pofteriori loco agam. nunc ad dearum numina, no-
minaque transeo.
Audor nofter,inlibro deGermania, deas, quas Germani coluerint, refert
jfm, (JMatrem deitm, Sc Terram matrem. Casfltt, belli Gall. comment. v i, unam
Lunameosindeorum numeroduxifleadfirmat.eodemautemlibro paulloante,
Gallis ex omni dearum ccetu unarfi adfignat Minervam: quam Britannis quoque
cultam fuifTe, ex his Solini, cap. xxv, perfpicitur verbis: Fontes calidi; quibuspra-
fulefi Minerv&numen. Egopluribus heic oftendere conabor documentis,auclo-
rumque teftimoniis ,non folum diclarum dearum, fed, praterhas, etiam Rhe/e,
6c lunonk, & Venerk, & Cereris , & Proferpim, &. Dian*> numina ad unamre-1»
ferenda eileLunam.
Au&origitur nofter, in libro deGermania; Pars Svevorum, inquit, &ifidi
facrificat. Vnde caufa, & origo peregrinofacro, parum comperi: nifiquodftgnum ipfum,
in modum liburnxfiguratum, docet adveclam religionem. Fulgentius in mythologico:
Navigium Ifidk AEgyptas colit. Lactantius, lib.i, cap.x i: Certttsdies habeturinfafik,
quo ifidk navigium celebratur. quA res docet, non tranajfe UUm in <^4Egyptum, fed navi-
gajfe. De Ifidis igitur navigio apud ^Egyptios, atque Romanos an non cogno-
verat Tacitus ? an vero ex eodem argumento, religionem Ifidis atque facrum
peregrinum in Italiam quoque 6c Romam advecla, col'egit ? Quod ii hoc male
egoiufpicor; certeilleiniitode Germanorum Ifidis cultu crravit. eademquidpe 20
haud dubiefuit ratio, eadem caufa, cur Germani juxta cum Romanis Ifidis na-
vigium celebrarent. Chriftophorus Colerus, in notis fuis ad hunc Taciti lo-
cum, Nontemere, inquit, fujpicere, hujrnPelagUifidisfacra fufiepijfeSvevos abipfis
Gr&cis: eos dico Svevos, qui, adlfiri ripas habitantes,fitfe cum Sarmatis ad Pontum uf-
que Euxinum excurrere. quibus verbis fatis audoris mentem fe explicafle putat.
Vcrum errat Scipfe vehementiilime. primo 5 quia heicnullos Svevorum cum
Sarmatis ad Eujdnum mare excurfus monftraverit ante tempora adhuc Tra-
jani,in cujus principatu hax fcripfit Tacitus. tumvcro haud ita facile pcregri-
na facraadfcifcuntur per excurfores. denique non terro, fed mari navigio adve-
clam Iiidis in Germaniam religionem ,intellexifie auctorem, quisdubitet ? Co- 30
luerunt deam eamdem etiam Rhodii.tefte Appiano in Mithridaticis; & Me-
roitasTEthiopes , tefte Strabone, lib. x v 11. Pro AEgyptiaca tamen proprie
habitam fuifle prifcis Graxis atqueLatinis, ex auclorum le&ione manifeftum
eft. At, quia 8c AEgyptii, &Graeci,&Latini, & iimul Germaninoftri facra ejus
eisdwm coluerunt ritibus 5 haud obfcure inde patet, non ex AFgypto demum,
pofterioribus temporibus, cam accepifTe fuperftitionem, Latinos,Grxcos, atque
Germanos jfed jam indeadifperfione gentium, ex unaAfiaomneispariter,in
fuam quosqueterram,detulifle;quemadmodum &: reliquorum numinum reli-
giones, de quibus ha&enus aclum; item iacra,&. ceremonias, dequibus infra di-
cetur. Quasnam tamenha;cre verafuerit Isis,haud facilequisdixerit,in tanta, 40
ut mox adparcbit,opinionum difcrepantia. Nihilo minusplanum id atq; clarum
reddere conabor. La&antius, diclo loco, Ecdem modo, inquit, convertijje in lovem
traditur iupiterlojnachifi/iam. qiutjttiramIunoniiejfugerct,uteratjam fetu objaa, jam bost
-franaffedicitur mare, in AEgjptum^ venifit: atque ibi, receptaprijtinaforma, deafacia^ qtu
nunc Ifis vocatur. ^uo igitur argumentoprobaripot<ft,ntc Europam in tauto fedtfie, nec lofa-
Ham bovem ? £>uod certus dies habetur in faft'\ quo Ifidis navigium celebratur. qtu res docet,
non tranajfe illum, fednavigajfe. Cum Laetantio conveniens fuper Inachi filia Ovi-
dius, in primo metamorphos. rem eamde prolixa recenfet narrat.one; tandemqj
finit hoc verfu : Nunc dea Njligen& colitur celeberrima twb<e.
Verumhas narrationes,cum Ladantius,tum Ovidius,juxtacu aliis auc"toribus,ex 50
Gra:corumhabuerefabulofitate,quos jam anteidixi ita deorum iuom,dearum-
que nomina,ac numina multiplicalfcitaque confudiflejUtinunqur.m.quis hic vel
illedeorum foret,pofteriorcs explanare potuerint. Aliarum igitui gentium de
Ifide theologiam infpiciamus, neceiTe eft. Manethus, & Hecatxus, apud Dio-
genem Laertiuminprocemio,au(Storesfunt, AEgyptios tradidifle, kxs
Germanorum itidem diis, pofteriori loco agam. nunc ad dearum numina, no-
minaque transeo.
Audor nofter,inlibro deGermania, deas, quas Germani coluerint, refert
jfm, (JMatrem deitm, Sc Terram matrem. Casfltt, belli Gall. comment. v i, unam
Lunameosindeorum numeroduxifleadfirmat.eodemautemlibro paulloante,
Gallis ex omni dearum ccetu unarfi adfignat Minervam: quam Britannis quoque
cultam fuifTe, ex his Solini, cap. xxv, perfpicitur verbis: Fontes calidi; quibuspra-
fulefi Minerv&numen. Egopluribus heic oftendere conabor documentis,auclo-
rumque teftimoniis ,non folum diclarum dearum, fed, praterhas, etiam Rhe/e,
6c lunonk, & Venerk, & Cereris , & Proferpim, &. Dian*> numina ad unamre-1»
ferenda eileLunam.
Au&origitur nofter, in libro deGermania; Pars Svevorum, inquit, &ifidi
facrificat. Vnde caufa, & origo peregrinofacro, parum comperi: nifiquodftgnum ipfum,
in modum liburnxfiguratum, docet adveclam religionem. Fulgentius in mythologico:
Navigium Ifidk AEgyptas colit. Lactantius, lib.i, cap.x i: Certttsdies habeturinfafik,
quo ifidk navigium celebratur. quA res docet, non tranajfe UUm in <^4Egyptum, fed navi-
gajfe. De Ifidis igitur navigio apud ^Egyptios, atque Romanos an non cogno-
verat Tacitus ? an vero ex eodem argumento, religionem Ifidis atque facrum
peregrinum in Italiam quoque 6c Romam advecla, col'egit ? Quod ii hoc male
egoiufpicor; certeilleiniitode Germanorum Ifidis cultu crravit. eademquidpe 20
haud dubiefuit ratio, eadem caufa, cur Germani juxta cum Romanis Ifidis na-
vigium celebrarent. Chriftophorus Colerus, in notis fuis ad hunc Taciti lo-
cum, Nontemere, inquit, fujpicere, hujrnPelagUifidisfacra fufiepijfeSvevos abipfis
Gr&cis: eos dico Svevos, qui, adlfiri ripas habitantes,fitfe cum Sarmatis ad Pontum uf-
que Euxinum excurrere. quibus verbis fatis audoris mentem fe explicafle putat.
Vcrum errat Scipfe vehementiilime. primo 5 quia heicnullos Svevorum cum
Sarmatis ad Eujdnum mare excurfus monftraverit ante tempora adhuc Tra-
jani,in cujus principatu hax fcripfit Tacitus. tumvcro haud ita facile pcregri-
na facraadfcifcuntur per excurfores. denique non terro, fed mari navigio adve-
clam Iiidis in Germaniam religionem ,intellexifie auctorem, quisdubitet ? Co- 30
luerunt deam eamdem etiam Rhodii.tefte Appiano in Mithridaticis; & Me-
roitasTEthiopes , tefte Strabone, lib. x v 11. Pro AEgyptiaca tamen proprie
habitam fuifle prifcis Graxis atqueLatinis, ex auclorum le&ione manifeftum
eft. At, quia 8c AEgyptii, &Graeci,&Latini, & iimul Germaninoftri facra ejus
eisdwm coluerunt ritibus 5 haud obfcure inde patet, non ex AFgypto demum,
pofterioribus temporibus, cam accepifTe fuperftitionem, Latinos,Grxcos, atque
Germanos jfed jam indeadifperfione gentium, ex unaAfiaomneispariter,in
fuam quosqueterram,detulifle;quemadmodum &: reliquorum numinum reli-
giones, de quibus ha&enus aclum; item iacra,&. ceremonias, dequibus infra di-
cetur. Quasnam tamenha;cre verafuerit Isis,haud facilequisdixerit,in tanta, 40
ut mox adparcbit,opinionum difcrepantia. Nihilo minusplanum id atq; clarum
reddere conabor. La&antius, diclo loco, Ecdem modo, inquit, convertijje in lovem
traditur iupiterlojnachifi/iam. qiutjttiramIunoniiejfugerct,uteratjam fetu objaa, jam bost
-franaffedicitur mare, in AEgjptum^ venifit: atque ibi, receptaprijtinaforma, deafacia^ qtu
nunc Ifis vocatur. ^uo igitur argumentoprobaripot<ft,ntc Europam in tauto fedtfie, nec lofa-
Ham bovem ? £>uod certus dies habetur in faft'\ quo Ifidis navigium celebratur. qtu res docet,
non tranajfe illum, fednavigajfe. Cum Laetantio conveniens fuper Inachi filia Ovi-
dius, in primo metamorphos. rem eamde prolixa recenfet narrat.one; tandemqj
finit hoc verfu : Nunc dea Njligen& colitur celeberrima twb<e.
Verumhas narrationes,cum Ladantius,tum Ovidius,juxtacu aliis auc"toribus,ex 50
Gra:corumhabuerefabulofitate,quos jam anteidixi ita deorum iuom,dearum-
que nomina,ac numina multiplicalfcitaque confudiflejUtinunqur.m.quis hic vel
illedeorum foret,pofteriorcs explanare potuerint. Aliarum igitui gentium de
Ifide theologiam infpiciamus, neceiTe eft. Manethus, & Hecatxus, apud Dio-
genem Laertiuminprocemio,au(Storesfunt, AEgyptios tradidifle, kxs