DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.9325#0289
izz PHILIPPI CLUVERII
nicarum dialeclorum gharo ignotum effe pqteft. quod equidem nominisa
Grascavoce ntmxes-ij derivatum efle, vel ex Danico Pintze colligi poterat.
Sed quid ? an igitur feftum hoc, quod annuum femper alias, hngulis feptima-
nis apud Germanos noftros celebratum fuit ? Haud credibile. ideoque alia
hujus nominis ratip, aliaque etymologia inveftiganda eft. Mons hodie mter
Aipcis prajaltus, vulgari vocabulo cognominatus divi Bernhardt, alio nomine
accohs, hinc Gallis CAlont Iou, inde I-talis CMonte Iove adpellatur; perantiqua,
uti vulgo creditur, adpellatione. quam opinionem Liuthprandi etiam confir-
mat teitimonium,- cui, lib. v, cap. iv, dicitur Latine tJAtons lovis. Summum
Penninum antiquiffimis temporibus fuifTe dictum, infra , lib. n, cap. vi, in Ve- 10
r^trrorum, Alpinar nationis defcriptione oftendam. Livius, lib. xxx i, de eo-
crern ita: lS(eque hercule montibus his ab tranfitu Poenorum ullo Veragri, incoUjugi
cjus, norttnt nomen inditum ; fedab eo, quem , in fummo facratum vertice, Penninum
montaniapellant. Ipfum equidem verticem Penninum vocabant Romani. at dei
nomen fuiiTe incolis Pen, &C variante diale&o Pin, unde illud apud Roma-
nos vocabulum derivatum, infra dicto loco docebo. Ex hoc igitur dei Inal-
pininomime, item ex Latino montis cognomine, quoin hanc ulque diem
CMonsIovis adpellatur, ipfumvocabulum Pen, ftve Pin fuifle Jovis apud
prifcos Germanos nomen , juxta ego cum viris doctifllmis arbitror: utique,
quum continuo ante Livius, populos Celticos id jugum accoluifle, haud ob- 2Q
fcure"oftendat bis verbis : T^ec verifimile est, ea tum ad Galliam patmjfe tttnera:
ntique, quum , qu<e ad Penninumfcrant, obfepta gentibus Semigermanis fniffent. Ab
hocitaque Penno, flve Pinno, ideftdjove,quartusfeptimana:diesdi-
cluseftpnmum Pensdag, & Pinsdag; & fuperiorum Germanorum afperiore
dialedo, Pfinstag. Adiimili autem modo vocabulum diei feptimana: ex Pen-
no, ilve Jove utvltKt^s diei poftea tributum; quemadmodum dea; item cu-
jusdam, de quafequenti capite dicetur, vocabulum Eofier, & variantibus dia-
lectis Eafier, \^Aefier, Oofter, ndo-x>cc}(&> fefto datum. Cetero hoc quoque vo-
cabulum P e n , ftve P i n credo ab rei argumento , vero jeternoquc Deo
tributum; quia is omnium deorum erat fummus. nam hodicque excelfarum 30
rerum fummitates dicimus pinnen, 6c iingulari numero pin. Hsec igitur etiam
de Jove dicta.
Saturnum deum Germanos coIuilTe, neque Tacitus, neque alius audo-
rumquisquam memorat 5 nec Carfar quidem Galliseum, interalios eorum
deos,tribuit. Unde fufpicari pronumfuerit,hujusdeinequenumen,neque
nomen Celtis umquam cognitum fuifle. Verum Dionyhus tamen Halicar-
naflenfls, in lib. 1, de prifcis Romanis verba faciens, fic teftatur: AtyxQ c/[s
Xj tcXs S-va-tus SdnnXm rS Kpova> rxs ■zra.Xcuxs, as7n(> cv Kctp%*l$an' re«ff V •sroAts d[/i[^<(vsy
x, iTt^i KtKrots «S roSe xfo* ytvfloy ? 5 ctfoots TiQ-t tm icartg/aov iGvur, dvfyoQovxs. hoc
eft : Eertur etiam veteres Saturnumplacare folitos humanis viciimis,ficut Carthaginien- 40
fes, dumftetit eorum urbs; & idem nunc quoquefit apud Celtas, & alias genteis occidenti
proximas. Cicero, de natuii deorum lib. 111: Saturnum vulgo maxime ad occiden-
temcolunt. Sane, quiahic deus unus eft ex vn planetis, a quo etiam ultimus
feptimana: dies tam Celtis, quam ceteris gentibus, cognominatus fuitjmaxi-
me credibile eft, Schunc eos cum reliquis gentibus inter cetera numina co-
luifle. Hunc deum eumdemefle Jovem, exeo probatur, quod ejus uxor ( ut
gentilisfabulataeftantiquitas) Rhea eadem fuit Juno; quod proximo capite
oftendetur. Eumdem igitur elie & Mercurium, 6c Solem, cx eo Iiquet,qu6d
& ipfe Jupiter eft & Mercurius, & Sol. Servius in primum -^neidos Virgilii:
Belus ,primus rex ^Afiyriorum. quosconfiat Saturnum, quem cumdem & Solem dicunt, ^
Iunonemque coluiffe. qua numina etiamapud ^Afios pofiea cultafunt. unde & lingva
Punica Bal deus dtcitur. ^Apud <^Affyrios autem Bel dicttur qttadam facrorum ratione
&Saturnus&Sol. Nonaus, :btmQ«ut&9 fcb. xt.; t
BjjA©^ ivr' E'v<P$tuo , AtGv( KlxMl&f1©* ^^UV^
nicarum dialeclorum gharo ignotum effe pqteft. quod equidem nominisa
Grascavoce ntmxes-ij derivatum efle, vel ex Danico Pintze colligi poterat.
Sed quid ? an igitur feftum hoc, quod annuum femper alias, hngulis feptima-
nis apud Germanos noftros celebratum fuit ? Haud credibile. ideoque alia
hujus nominis ratip, aliaque etymologia inveftiganda eft. Mons hodie mter
Aipcis prajaltus, vulgari vocabulo cognominatus divi Bernhardt, alio nomine
accohs, hinc Gallis CAlont Iou, inde I-talis CMonte Iove adpellatur; perantiqua,
uti vulgo creditur, adpellatione. quam opinionem Liuthprandi etiam confir-
mat teitimonium,- cui, lib. v, cap. iv, dicitur Latine tJAtons lovis. Summum
Penninum antiquiffimis temporibus fuifTe dictum, infra , lib. n, cap. vi, in Ve- 10
r^trrorum, Alpinar nationis defcriptione oftendam. Livius, lib. xxx i, de eo-
crern ita: lS(eque hercule montibus his ab tranfitu Poenorum ullo Veragri, incoUjugi
cjus, norttnt nomen inditum ; fedab eo, quem , in fummo facratum vertice, Penninum
montaniapellant. Ipfum equidem verticem Penninum vocabant Romani. at dei
nomen fuiiTe incolis Pen, &C variante diale&o Pin, unde illud apud Roma-
nos vocabulum derivatum, infra dicto loco docebo. Ex hoc igitur dei Inal-
pininomime, item ex Latino montis cognomine, quoin hanc ulque diem
CMonsIovis adpellatur, ipfumvocabulum Pen, ftve Pin fuifle Jovis apud
prifcos Germanos nomen , juxta ego cum viris doctifllmis arbitror: utique,
quum continuo ante Livius, populos Celticos id jugum accoluifle, haud ob- 2Q
fcure"oftendat bis verbis : T^ec verifimile est, ea tum ad Galliam patmjfe tttnera:
ntique, quum , qu<e ad Penninumfcrant, obfepta gentibus Semigermanis fniffent. Ab
hocitaque Penno, flve Pinno, ideftdjove,quartusfeptimana:diesdi-
cluseftpnmum Pensdag, & Pinsdag; & fuperiorum Germanorum afperiore
dialedo, Pfinstag. Adiimili autem modo vocabulum diei feptimana: ex Pen-
no, ilve Jove utvltKt^s diei poftea tributum; quemadmodum dea; item cu-
jusdam, de quafequenti capite dicetur, vocabulum Eofier, & variantibus dia-
lectis Eafier, \^Aefier, Oofter, ndo-x>cc}(&> fefto datum. Cetero hoc quoque vo-
cabulum P e n , ftve P i n credo ab rei argumento , vero jeternoquc Deo
tributum; quia is omnium deorum erat fummus. nam hodicque excelfarum 30
rerum fummitates dicimus pinnen, 6c iingulari numero pin. Hsec igitur etiam
de Jove dicta.
Saturnum deum Germanos coIuilTe, neque Tacitus, neque alius audo-
rumquisquam memorat 5 nec Carfar quidem Galliseum, interalios eorum
deos,tribuit. Unde fufpicari pronumfuerit,hujusdeinequenumen,neque
nomen Celtis umquam cognitum fuifle. Verum Dionyhus tamen Halicar-
naflenfls, in lib. 1, de prifcis Romanis verba faciens, fic teftatur: AtyxQ c/[s
Xj tcXs S-va-tus SdnnXm rS Kpova> rxs ■zra.Xcuxs, as7n(> cv Kctp%*l$an' re«ff V •sroAts d[/i[^<(vsy
x, iTt^i KtKrots «S roSe xfo* ytvfloy ? 5 ctfoots TiQ-t tm icartg/aov iGvur, dvfyoQovxs. hoc
eft : Eertur etiam veteres Saturnumplacare folitos humanis viciimis,ficut Carthaginien- 40
fes, dumftetit eorum urbs; & idem nunc quoquefit apud Celtas, & alias genteis occidenti
proximas. Cicero, de natuii deorum lib. 111: Saturnum vulgo maxime ad occiden-
temcolunt. Sane, quiahic deus unus eft ex vn planetis, a quo etiam ultimus
feptimana: dies tam Celtis, quam ceteris gentibus, cognominatus fuitjmaxi-
me credibile eft, Schunc eos cum reliquis gentibus inter cetera numina co-
luifle. Hunc deum eumdemefle Jovem, exeo probatur, quod ejus uxor ( ut
gentilisfabulataeftantiquitas) Rhea eadem fuit Juno; quod proximo capite
oftendetur. Eumdem igitur elie & Mercurium, 6c Solem, cx eo Iiquet,qu6d
& ipfe Jupiter eft & Mercurius, & Sol. Servius in primum -^neidos Virgilii:
Belus ,primus rex ^Afiyriorum. quosconfiat Saturnum, quem cumdem & Solem dicunt, ^
Iunonemque coluiffe. qua numina etiamapud ^Afios pofiea cultafunt. unde & lingva
Punica Bal deus dtcitur. ^Apud <^Affyrios autem Bel dicttur qttadam facrorum ratione
&Saturnus&Sol. Nonaus, :btmQ«ut&9 fcb. xt.; t
BjjA©^ ivr' E'v<P$tuo , AtGv( KlxMl&f1©* ^^UV^