DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.9325#0669
6ERMANI£ ANTIQ^ L I B. II. ipI
infulas vero Selandiam nunc dici, fupra demonftratum cft. paludeis igitur iftas quum
continentes faciat Cstfar Anducnnae dlvx 5 hanc ad Scaldem ufque &Morinorum
fineis extenfam fuifle , aperte fatetur. id quod difertius etiam, eodem commenta-
rio paullopoft, adfeverat: Partito exercitu, T. Labienum, cum legiombtts i11, ado-
ceanum versus, in easparteis, qu& Menapios attingunt ,proficifci )ubet: C. Trebonium, \um
j>ari legionum numero, adeam regionem, qu& Atuattcts ad\acet, depopttlandam mittit, ipfe,
cum reliquts \ \ \ ? adflumen Scaldem, qttod influit in CMofam ,extrema<que Arduenn*
jarteis ,ire conslituit: quocum paucis equitibtts profeclum Ambiorigem audubat. Difer-
te heic Scalde flumine filvam finit; a quo , juxta Tornacum opidum, ad Rhcni
IO Mofdlsqueconfluenteis&extrcmosTrcverorumfineis, clx jamnumcranturmil-
liapafluum. quod tamen fpatium etiamnum longe abcft a 10 amplius nullibus,
quat fupraperfcripfit. Strabo,lib. iv, in regiones multolongiores latioresque e-
amdem fftvam extendit. nam ad Atrebateis ufque & occanum Bri tannicum in lon-
gitudinem, in latitudinem ad Sclandicas infulas, & oceanum Germanicum profert.
Vcrba ejushax funt: Tp^tpeis'^ trwjtxm^tpfsioi, £ tSto TtpyLouimv t6v(j§t»' nhtvTcfiioi ^
l/Livd,7noi, tuv cUcSoAuv s(p tKUTt^t, tS yTO&fjiS KctloMisvTtSiXt\, Hj ^pv^is, %k v^yXrjc ct&d wv-
wys vhric,^cix.eu>()oooisc. id eit: Trcviris contermini funt Nervii, ejrip/i Germanica gens .
itltimi autem funt (Jldenapii, ex utroque ofliorum fluminis latere paludeis accolcntes atqtt&
fa/tus, non altarum equidem, at denfarumarborum, fpinofarttmque. Paullo poft: Efitpt-
20 p*jS$ 'v?1 t% t Mtva,7rluvjj ti t Mog/vuv, % t a TgtQctjiaiv E&tsQuvM- vArj yclp tqrv x% vipq-
Xc2v Ytvfyuv, wcMjj p3/j,ii Too-ctvTyy, ocriw ci crvy^uepiiS cifi^Kuo-t, TtT^tKt^Ktoiv ^xcJiuv. Kd-
jwQJV cw.Iuj KpHxtwcv». hoceft: Stmilis Menapiorum regioniefi regto Morinorum, A-
trebatium, ety F.buronum . fdva quidpe ejl haud procerarttm arborum : magna equidem ;
•veritm haud tanta, ,quantam fcriptores prodiderunt, ivro fladiorum. InEburones,
Atrebatcis, ac Morinos difertiflimis eam cxtendit verbis. dc Menapiis addubita-
ri etiamnum poflit, an per faltus eorum Arducnnam intelligat. vcrum, quum
Menapii & Morinis & Eburonibus contermini fuerint , conferminosque atquc
continenteis hac ratione faltus inter fc habuerint 5 ambigendum non eft, quin
ejusdem Arduenna; parsfuerit filva Menapiorum . At vero, inquies, quumin tan-
30 turn duo ifti anctores inter fediflentiant; utri potius credam \ Straboni, an Caefari'?
nam Strabo non nifi fando, vel ex aliorum fcriptis, ea, quae tradidit, habere potuit:
Otfar ipfecoram vidit, oculisquc pra-fens luftravit. Caeiar equidem mcliiis coram
cuiicla rimari ipfe potuit. at negligentius tamen dc Arduenna filva eum notaflc, fa-
cile atquc auda&er adfeveravcrim. Quid enim negligentius,quidque miniis pro geo-
grapho perito ficri potuit, quam quod magnitudincm filva; uno fn ioco intra Rhe-
numac Mofam, alioveroloco intra Rhcnum& Scaldem porrcxit? intervalloau-
*tcm inter Rhenum & Nerviorum flncis ir^amplius millia pafluum tribuitJ qua
in requisnegctmerito eum reprehenfuma Strabone: qui, licet ad oceanum ufquc
Britannicum lilvam extenfam fuific fateatur; tamen negat ivcid fuifte ftadiomm5
^oideft, n millium paflimm. Video tamen virum dodTum, Ca;faris fuscepta dcfcn-
fionc, non ipfum cquidem Strabonem errafle , fcd verba ejus a librariis corrupta cfle
arguere . quodego, pro rationc veri, plane abnuo . Vcrba iftius viri ha-c funt in
commentationibus ad Srraboncm : Ctfarem reprehendit, fi ita fcripfit: Cafaris
enim fttnt h<tc lib. vi. & mox : Milliapaffuttm 13, fladiafttntomnino ivcid. quare,
utdixi,fi ita fcripfit Strabo; dtfarem, eyqui cumC<efare fentiunt, reprehendit hocloco.
Jguis autem putet, certitts de Arduenna quidqttam habttifle Straboncm, qttam Cifarem •
qtd eam non femellttflravit ? Mihiquidem non temere vtdentttr, qu&a Cdfare dicuntur,
tn duhnim poffe vocari. nec f.icile reperidi, ttbi a C&fare difsentiat Strabo . £>uare ne hic
qnidem, rneo judicio, ab eo diffentire voluit: fed e)ttspotiils ancloritatc adversus aliosuti.
50 nam aut ego vehememiflimefallor , aut ita fcripfirat Strabo-, <arc#v>j (^j, a' Toa-civrri q , oo-lto
ei cvyy&ccpiis eipyKctcri'TiT^Ki%i/\luv sw&w $i quorttm verberum efi hac fentcntia : Ar-
duennam non ejfe tantam, quantam fcrtptores tradant ,fed fladtorum tantum qaatttor mil-
lium . Corruperunthunc locum,quielegantem t2'$ in fine fententix ufum non obfervave-
rattt: qttodin hoc auctorcpaflim occurrit. Primum quoties Strabo , quamvis praye, itt
defcriptioneharumregionum,aCxfarediflentiat, fatis fupra patuit. unurrihoc,
haud
infulas vero Selandiam nunc dici, fupra demonftratum cft. paludeis igitur iftas quum
continentes faciat Cstfar Anducnnae dlvx 5 hanc ad Scaldem ufque &Morinorum
fineis extenfam fuifle , aperte fatetur. id quod difertius etiam, eodem commenta-
rio paullopoft, adfeverat: Partito exercitu, T. Labienum, cum legiombtts i11, ado-
ceanum versus, in easparteis, qu& Menapios attingunt ,proficifci )ubet: C. Trebonium, \um
j>ari legionum numero, adeam regionem, qu& Atuattcts ad\acet, depopttlandam mittit, ipfe,
cum reliquts \ \ \ ? adflumen Scaldem, qttod influit in CMofam ,extrema<que Arduenn*
jarteis ,ire conslituit: quocum paucis equitibtts profeclum Ambiorigem audubat. Difer-
te heic Scalde flumine filvam finit; a quo , juxta Tornacum opidum, ad Rhcni
IO Mofdlsqueconfluenteis&extrcmosTrcverorumfineis, clx jamnumcranturmil-
liapafluum. quod tamen fpatium etiamnum longe abcft a 10 amplius nullibus,
quat fupraperfcripfit. Strabo,lib. iv, in regiones multolongiores latioresque e-
amdem fftvam extendit. nam ad Atrebateis ufque & occanum Bri tannicum in lon-
gitudinem, in latitudinem ad Sclandicas infulas, & oceanum Germanicum profert.
Vcrba ejushax funt: Tp^tpeis'^ trwjtxm^tpfsioi, £ tSto TtpyLouimv t6v(j§t»' nhtvTcfiioi ^
l/Livd,7noi, tuv cUcSoAuv s(p tKUTt^t, tS yTO&fjiS KctloMisvTtSiXt\, Hj ^pv^is, %k v^yXrjc ct&d wv-
wys vhric,^cix.eu>()oooisc. id eit: Trcviris contermini funt Nervii, ejrip/i Germanica gens .
itltimi autem funt (Jldenapii, ex utroque ofliorum fluminis latere paludeis accolcntes atqtt&
fa/tus, non altarum equidem, at denfarumarborum, fpinofarttmque. Paullo poft: Efitpt-
20 p*jS$ 'v?1 t% t Mtva,7rluvjj ti t Mog/vuv, % t a TgtQctjiaiv E&tsQuvM- vArj yclp tqrv x% vipq-
Xc2v Ytvfyuv, wcMjj p3/j,ii Too-ctvTyy, ocriw ci crvy^uepiiS cifi^Kuo-t, TtT^tKt^Ktoiv ^xcJiuv. Kd-
jwQJV cw.Iuj KpHxtwcv». hoceft: Stmilis Menapiorum regioniefi regto Morinorum, A-
trebatium, ety F.buronum . fdva quidpe ejl haud procerarttm arborum : magna equidem ;
•veritm haud tanta, ,quantam fcriptores prodiderunt, ivro fladiorum. InEburones,
Atrebatcis, ac Morinos difertiflimis eam cxtendit verbis. dc Menapiis addubita-
ri etiamnum poflit, an per faltus eorum Arducnnam intelligat. vcrum, quum
Menapii & Morinis & Eburonibus contermini fuerint , conferminosque atquc
continenteis hac ratione faltus inter fc habuerint 5 ambigendum non eft, quin
ejusdem Arduenna; parsfuerit filva Menapiorum . At vero, inquies, quumin tan-
30 turn duo ifti anctores inter fediflentiant; utri potius credam \ Straboni, an Caefari'?
nam Strabo non nifi fando, vel ex aliorum fcriptis, ea, quae tradidit, habere potuit:
Otfar ipfecoram vidit, oculisquc pra-fens luftravit. Caeiar equidem mcliiis coram
cuiicla rimari ipfe potuit. at negligentius tamen dc Arduenna filva eum notaflc, fa-
cile atquc auda&er adfeveravcrim. Quid enim negligentius,quidque miniis pro geo-
grapho perito ficri potuit, quam quod magnitudincm filva; uno fn ioco intra Rhe-
numac Mofam, alioveroloco intra Rhcnum& Scaldem porrcxit? intervalloau-
*tcm inter Rhenum & Nerviorum flncis ir^amplius millia pafluum tribuitJ qua
in requisnegctmerito eum reprehenfuma Strabone: qui, licet ad oceanum ufquc
Britannicum lilvam extenfam fuific fateatur; tamen negat ivcid fuifte ftadiomm5
^oideft, n millium paflimm. Video tamen virum dodTum, Ca;faris fuscepta dcfcn-
fionc, non ipfum cquidem Strabonem errafle , fcd verba ejus a librariis corrupta cfle
arguere . quodego, pro rationc veri, plane abnuo . Vcrba iftius viri ha-c funt in
commentationibus ad Srraboncm : Ctfarem reprehendit, fi ita fcripfit: Cafaris
enim fttnt h<tc lib. vi. & mox : Milliapaffuttm 13, fladiafttntomnino ivcid. quare,
utdixi,fi ita fcripfit Strabo; dtfarem, eyqui cumC<efare fentiunt, reprehendit hocloco.
Jguis autem putet, certitts de Arduenna quidqttam habttifle Straboncm, qttam Cifarem •
qtd eam non femellttflravit ? Mihiquidem non temere vtdentttr, qu&a Cdfare dicuntur,
tn duhnim poffe vocari. nec f.icile reperidi, ttbi a C&fare difsentiat Strabo . £>uare ne hic
qnidem, rneo judicio, ab eo diffentire voluit: fed e)ttspotiils ancloritatc adversus aliosuti.
50 nam aut ego vehememiflimefallor , aut ita fcripfirat Strabo-, <arc#v>j (^j, a' Toa-civrri q , oo-lto
ei cvyy&ccpiis eipyKctcri'TiT^Ki%i/\luv sw&w $i quorttm verberum efi hac fentcntia : Ar-
duennam non ejfe tantam, quantam fcrtptores tradant ,fed fladtorum tantum qaatttor mil-
lium . Corruperunthunc locum,quielegantem t2'$ in fine fententix ufum non obfervave-
rattt: qttodin hoc auctorcpaflim occurrit. Primum quoties Strabo , quamvis praye, itt
defcriptioneharumregionum,aCxfarediflentiat, fatis fupra patuit. unurrihoc,
haud