DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.9325#0054
Godiones,horumque conterminosvEftios/uccinum inPannoniam,&: adlta-
hx uique confinium, non modo Plinii Tacitiquc temponbus, fed jam Hero-
doti arvo, folitos fuifle deferre, fiio loco haud dubiis oftendam documentis.
Atque haclenus equidem Romani ad dictum uique finum Germaniam nove--
runt. Qua: ultra funt,in Svedia,NorVagia,Finnomarchia,Lappia,&: Finnia,
praterquam quod jam inde a Pythea, Timxo, Xenophonte Lampfiaceno,&
ahis Gra;corum antiquiffimis fcriptoribus, haud perinde perperam defcripta
fuerunt 5 Romanis etiam poftea , fub primis lmperatoribus comperta fuht.
Qua de re ita nofter au&or, in principio ftatim hbri de Germania : Germanix
Io omnis a Galliis,nh£tiisque & Pannoniis, Rheno & Danubio fluminibusfa Sar?natis Da~
cifque, mutuo metu, aut montibus fleparatur : cetera Oceanus ambit, ktosfinus, ejr in-
fldarum immenfaJpatia compledlens; nuper cognitis quibufdam gentibus, ac regibtts, quos
bellum aferuit. Et Plinius, lib. 11, cap. cviii : Et a Germania immenflks inflnUsnon
prtdem compertas, cogmtum habeo. Ha: quando cognitx fuerint Romanis, iuo
loco mdicabimus. Cum Baftarnis autem , ultra Danubium quondam ad
Pontum ufque incolentibus, bellum etiam in Mcefiageflerunt. poftmodum
vero in Dacia provincia contermini quoque fuere iifdem. His igiturindi-
ciis, fingulis atque univerfis, bene confideratis, dubitare jam haud xquum
fuerit, quin optimam Romani terra: Germania:, gentifque Germanorum
2.0 habuerint cognitionem. ExacTiiffimam habuhTe auctorem noftrum, C. Ta-
citum, ita, uti ferc nufiquam a ventatis tramite aberraverit; eoque quam-
optirna, ac facillima methodo librum de ea confcripfifle 3 ex contextu hujus
operis clare patebit.
Habent igitur Germani noftri,quoti merito de terra fimul ac gentefuaglo-
rientur : nempe hanc prx oranibus aMs nacftam olim fuifle iuter Romanos,
non plebejum hominem, fed equeftris dignitatis virum, non privatum Sc ob-
fcurum, fed mukis illuitribus muniis fun&um, &, quod omnium maximum
eft-,inter cunclos rerum fcriptores graviflimum aUclorem,quinon modo ter-
rarum,nationumque fitus, ied & virtuteis atque laudeis earum finculari hbro
30 concelebrare , in fumma habuit cura. Confcripfit autem hunc librum fub
ipfum imperii Trajani mitium, Nerva imperatore recens ex humanis egreflb}
tefte ipfo, in eodem libro: id eft, circa annum, a nato cceh terrarumque Do-
mino,centefimum.
Atque harc de aucftoritate hujus libri monuifle lecluros lufficiat. Ad ipium
hoc noftrum opusquod attinet; in treis id potiffimcdiftinximusparteis,five li-
bros. quorum primus fitum Germania: antiquar,&^entis originem,morefque
oftendit. alter eft de GermaniaCifrhenana tertiusde Germania Trafrhenana.
De cETERO,quum crebnchocin opere variorum locomm nominandac
fint diftantia:;ea:que in regionibus variis,ac diverfis,qua: non eodem modo in-
40 tervalladimetiuntur: commodum,adeoque neceflarium eiie putavimus,per
omneis pariter regiones una eademque uti menfura; ea fcilicet,qua: omnious
fimul nota efle poffit: ut eft Romanorum, qua: fit per millia pafiuum. Nam
quum univerfus terra: orbis, feu globus, in parteis diftribuatur ccclx, quos
gradus geographi vocant: horum finguli millia pafluum continent lx. quac
facilc qua:vis natio fuo menfurandi terras modo adplicabit, fi primum difpe-
xerit, quot milliarium fiiorum, feu leucarum, unum gradum in terra: globo
obtineant: deinde vero difpeclum numerum milliarium, iive leucarum, per
lx millia pafluum dividat. Exempli gratia; Germanicorum milliarium com-
munium x v dicuntur occupare gradum unum. lx igitur per xv ii dividasj
50 unumquodque milhare Germanicum continebit milha pafliium 1 v.
At quia Graxi nonnumquam citandi funt fcriptores, ^jui locoruminter-
valla per ftadia metiuntur j neceflarium fuerit, ftadiain millia pafluum redi-
gere. De illis igitur Herodotus,lib. n, ita tradit: 'ekoIov opyijoii Sincucy,
om i^ctTs^tdpov • k£ct,7ro!$ii u^j opytjyjs \*.^%o$f)W ^ 7iTf>p7rri%i(&>, T ■mtev $P "^rpc-
wkA«<V«v iivjuv, Td 5 •zTffaec^' e|<*^-«A«jV*. id eft : Centum juflx orgyi*fluftt1 fladinnf
A 3. f«*
hx uique confinium, non modo Plinii Tacitiquc temponbus, fed jam Hero-
doti arvo, folitos fuifle deferre, fiio loco haud dubiis oftendam documentis.
Atque haclenus equidem Romani ad dictum uique finum Germaniam nove--
runt. Qua: ultra funt,in Svedia,NorVagia,Finnomarchia,Lappia,&: Finnia,
praterquam quod jam inde a Pythea, Timxo, Xenophonte Lampfiaceno,&
ahis Gra;corum antiquiffimis fcriptoribus, haud perinde perperam defcripta
fuerunt 5 Romanis etiam poftea , fub primis lmperatoribus comperta fuht.
Qua de re ita nofter au&or, in principio ftatim hbri de Germania : Germanix
Io omnis a Galliis,nh£tiisque & Pannoniis, Rheno & Danubio fluminibusfa Sar?natis Da~
cifque, mutuo metu, aut montibus fleparatur : cetera Oceanus ambit, ktosfinus, ejr in-
fldarum immenfaJpatia compledlens; nuper cognitis quibufdam gentibus, ac regibtts, quos
bellum aferuit. Et Plinius, lib. 11, cap. cviii : Et a Germania immenflks inflnUsnon
prtdem compertas, cogmtum habeo. Ha: quando cognitx fuerint Romanis, iuo
loco mdicabimus. Cum Baftarnis autem , ultra Danubium quondam ad
Pontum ufque incolentibus, bellum etiam in Mcefiageflerunt. poftmodum
vero in Dacia provincia contermini quoque fuere iifdem. His igiturindi-
ciis, fingulis atque univerfis, bene confideratis, dubitare jam haud xquum
fuerit, quin optimam Romani terra: Germania:, gentifque Germanorum
2.0 habuerint cognitionem. ExacTiiffimam habuhTe auctorem noftrum, C. Ta-
citum, ita, uti ferc nufiquam a ventatis tramite aberraverit; eoque quam-
optirna, ac facillima methodo librum de ea confcripfifle 3 ex contextu hujus
operis clare patebit.
Habent igitur Germani noftri,quoti merito de terra fimul ac gentefuaglo-
rientur : nempe hanc prx oranibus aMs nacftam olim fuifle iuter Romanos,
non plebejum hominem, fed equeftris dignitatis virum, non privatum Sc ob-
fcurum, fed mukis illuitribus muniis fun&um, &, quod omnium maximum
eft-,inter cunclos rerum fcriptores graviflimum aUclorem,quinon modo ter-
rarum,nationumque fitus, ied & virtuteis atque laudeis earum finculari hbro
30 concelebrare , in fumma habuit cura. Confcripfit autem hunc librum fub
ipfum imperii Trajani mitium, Nerva imperatore recens ex humanis egreflb}
tefte ipfo, in eodem libro: id eft, circa annum, a nato cceh terrarumque Do-
mino,centefimum.
Atque harc de aucftoritate hujus libri monuifle lecluros lufficiat. Ad ipium
hoc noftrum opusquod attinet; in treis id potiffimcdiftinximusparteis,five li-
bros. quorum primus fitum Germania: antiquar,&^entis originem,morefque
oftendit. alter eft de GermaniaCifrhenana tertiusde Germania Trafrhenana.
De cETERO,quum crebnchocin opere variorum locomm nominandac
fint diftantia:;ea:que in regionibus variis,ac diverfis,qua: non eodem modo in-
40 tervalladimetiuntur: commodum,adeoque neceflarium eiie putavimus,per
omneis pariter regiones una eademque uti menfura; ea fcilicet,qua: omnious
fimul nota efle poffit: ut eft Romanorum, qua: fit per millia pafiuum. Nam
quum univerfus terra: orbis, feu globus, in parteis diftribuatur ccclx, quos
gradus geographi vocant: horum finguli millia pafluum continent lx. quac
facilc qua:vis natio fuo menfurandi terras modo adplicabit, fi primum difpe-
xerit, quot milliarium fiiorum, feu leucarum, unum gradum in terra: globo
obtineant: deinde vero difpeclum numerum milliarium, iive leucarum, per
lx millia pafluum dividat. Exempli gratia; Germanicorum milliarium com-
munium x v dicuntur occupare gradum unum. lx igitur per xv ii dividasj
50 unumquodque milhare Germanicum continebit milha pafliium 1 v.
At quia Graxi nonnumquam citandi funt fcriptores, ^jui locoruminter-
valla per ftadia metiuntur j neceflarium fuerit, ftadiain millia pafluum redi-
gere. De illis igitur Herodotus,lib. n, ita tradit: 'ekoIov opyijoii Sincucy,
om i^ctTs^tdpov • k£ct,7ro!$ii u^j opytjyjs \*.^%o$f)W ^ 7iTf>p7rri%i(&>, T ■mtev $P "^rpc-
wkA«<V«v iivjuv, Td 5 •zTffaec^' e|<*^-«A«jV*. id eft : Centum juflx orgyi*fluftt1 fladinnf
A 3. f«*