Clüver, Philipp: Philippi Clüveri[i] Germaniae Antiqvae Libri tres: Opus post omnium curas elaboratissimum, tabulis geographicis, et imaginibus, priscum Germanorum cultum moresque referentibus, exornatum (Leiden, 1616) [Cicognara, 3991]

GERMANI^E ANTIQ^LIB. L ^

i^intc dtitm tnatrem cornu tihicen adunco

Cum canit,exigux quis (lipii <era neget?
Scimusab imperio ferinil tale Diana$
Vnde tamen vivat, vaticinator babet.
Ciccro, de natura deorum lib. 11: Dia»am& Lttnam eamdemeffeputdnt. Luna a h-
cendo nominata eji ; eadem efl enim Lucina . itaque^ut apudGracos Dianam,eamqueLucife-
ram -fc apudnos Iunonem Lucinam inpariendo invocant. Diana dtc7a, quid nooiu quajidiem
tfficeret. HincfeftumquoqjDiana^.quod^Egyptiicelebrabantin urbe Bubafti,
fereeisdem defcribit Herodotus ritibus, quibus Matris Deum feftum celebra-
lo tum fuifle, fupra oftendimus. Verbaejuslib.nJia:cfunt:nA£s<r/Ts^c4/)^'a^<*«*-
tyis ytwcu^h ,aro^eV7* •5ikn§©* tKurtouv cv iKet^yj Bdg/. ctj fS/JTivts r yvuJcuKuv,KpoI^Xoi
i%xo-cq,KO0TctXtQio-i' cl<f\ji cwXtacn Kctfgc 7r«*'5ctov tskoov. oj\ d]jt Xcnra\ yiwcqKtc ow-
J^ic cLto$xo-i, ngjf Tctf xpoTtxo-i. tmdv d\t tsAtovjis KctTci Tivct ■srcKtv dfolw ytvaVTctf,

iyX€/t*4/ee*lts T^d> @<*C/v TV yy > •srcitfiri rdo\t. ct\ (J^jj Tivts tuv ywjcuKoUv 7romo-i Tdm^
eipr\%ct' ff\ J\jt TudctQio-i, ^touQou) tos cv rrj 'sroAei rctvTtj yuvcjjKxs' cq J\ cpxicvjaJ. id eft:
Navigant viri pariter ac feminz; magna^ es~t infmgulis navibtts utrerumque multitudo.
Inter navigandum adfidue mulieres altquot crepitacula tenentesplaudunt, viri ttbiis cantit:
ceteri ceter&que modulantur manustfe complodunt. Atque ut adquamque urbium accedunt
navigado,taliaagunt: Adpulsa adterranavi,mulierum aliaea,qua dixi,ftciunt ;alucom-

20 pcllantes ejus urbisfeminas, ingeruntprobra; alix, faltant. N £ m e s i n equidem Ma-
crobius,ditto libro,cap. xxn, ad Solemrefert: fed idperindeeftacfi Luna: ad-
fignaflet.nam ad unum idemque numen, id eft,ad verum aeternumque Deum>
rerumomnium auctorem, quem inunitate trinum, intrinitate unum colimus,
& Solem &c Lunam pertinere, mox infra aperiam.

Nunc Luna ipfa quod tandem habuerit apud prifcos Germanos vocabulum,
videndum eft: Patriofermonehodiedicitur, variantibusdiale&is,fuperioribus
Moon, inferioribus omnibus Maen,dve Maan-, Danis Maane, five Moone; Syedis Mane^
& interdum cum Lapponibus Mana; Anglis in Britannia lMoovc, quod effertur
fere ac fi Germanice fcriberes Muun, five Muti. omnibus eft vocabulum mono-

30 fvllabon 5 nifi quibus A, vel e in fine apponitur. Plerique popularium mcorum
defumtum ib arbitrantur ex nomine M an n 13 quem T u 1 r o n i s filium ex anti-
quis Germanorumcarminibusmemorat Tacitus. Verumhi quam fintfalfi,jam
fupra,cap.ix,iatisliquidopatuit:ubi Mannum elle Adamttm, documentis proba-
tum eft graviffimis. Mannum vero prodeohabuiileprifcos Germanos, ne car-
minaquidem eorum apudTacitum teftantur. Antiquiffimum lliud effe Luna:
vocabulum, ex Afia unacumgenteinCelticamtranflatum,equidemhauddu«
bito; quando Grarcorum etiam vetuftiffimis idem fidusdidum eft Mtjvtj. unde
etiam menfis Graxis didus eft Mnv • quem nos adpellamus, fuperiorum dialeclo
monat, inferiorum manet, &C contrade maent; Svedorum ww;w,Danorum maanet,

40 8c mooned; Anglorum moneth. Quin ipforum quoqueLatinorum menfts hinc ori-
ginem vocabuli cepit. ridiculum certe eft, quod Cicero, in diclo lib. 11 de natu-
ra deorum, tradit, inde menfes nominatos, qttia menfa fpatia conficiunt. Slavorum
quoque nationes ex eodemillofonteToloni fuum miefiac, Bojohxmi mefyc, Slavi
w^.habent; Sc fic reliqui, pro fua quique dialedo paululum variantes. Hocau-
tem Slavorum vocabulum ex eadem origine fic formatum videtur, uti y£o-
lum pHs. At, quum ex Grseis Dores aliorum pJwn pronuntiarint fua dialeclo
fjcMct] quidmirum, Celtasquoque dixille Mana? quod Lapponibusatque Sve-
dis etiam nunc manet. reliqui id ratione dialeclorum poftmodum variaverunt.
Ab hujus igitur nomine proximus a Solis die diclus eft dies Germanis fuperiori-

.jo bus CMoontag Danis Moondag, &c Mwndag, inferioribus Germanis OKaendacb;
Svedis tJMandagk, AnvlistMunday.

Atqueita fatis jam, abundequepatereexiftimo, omnium gentiliumdearum
nomina fimul ac numina ad unam fpeclare Lunam; quam folam, ex om-
nium dearum numero, coluifle Germanos, teftatur Caefar, in fupnidido com-
mentatio fexto. Eamdem tamen deam, fivc idem fidus, Yariis eos adfecii.e

adpella-