Clüver, Philipp: Philippi Clüveri[i] Germaniae Antiqvae Libri tres: Opus post omnium curas elaboratissimum, tabulis geographicis, et imaginibus, priscum Germanorum cultum moresque referentibus, exornatum (Leiden, 1616) [Cicognara, 3991]

z6z PHILIPPI CLUVERII

fabuU fe babent magorum. Non omnia mehercules funt ^-AoXoy^iB^a., fed muita
vera, 8c facris literis rnaxime confentanea . quid enim illud de boni numinis ma-
lique dxmonis dvTmxvyo-ei aliud eile dixeris, quam Dei, rerum omnium condito-
toris,& Satana: aeternum diflidium? quis nefcit.Deum efle audorem omnis boni;
dxmonem vero omnis mali? quis ignorat Deum non modo Iuci elle iimiilimum,
fed ipfam lucem aeternam; dazmonem verb perpetuam caliginem ? unde etiam a
Paullo in epift. ad Ephefios, cap. vi, f. xi i, adpellatur Koo-fioKpdTu^ tS q-koths t£
dium t&tx, id eft,pnnceps ,feu im^erator tenebrarum hu)us feculi. Deus certc in prin-
cipio omnia bona creaverat. at Satanas, cum in feipfo, tiim in mortalibus etiam,
poftquam ccelo excidit.omnis mali fuit principium,&; nunc etiam eft caufa. Vn- 10
dc illud eft Plutarchi, jam ante recitatum: Tvtp^v ^pj.yi.idlci Tct^^as, c*sota>j-
a kclkuv ylw op£ T6 ircZQcui y^jf 3-dXaascui. id eft: Typhon, omnibui contnrbatts rebus, ter-
ras omneis, omniaque maria malts implevit. Ceterum ,quod Plutarchus fupra di«
xit, yEgyptios Typhonem interdum facrificiis quibusdam demulcere ac deli-
nire; id idem eft, quodpoftea.de Perfisait, eos Arimanio victimas, averruncandi
mali causa,inftituere tetricas. Hoc vero omnibus totius orbisgentibus commu-
nefuit. fic namque Romani quoq; eidem deo Avcrruncofacrificaverunt; uti mala
depellerft. fic Gra:ci fuo AVa-rfottcjco ^cqu-ovi. Plutarchus, eodem libro de Ifide:

S 3 ZiVOK£j?.TY\C *j T SJ1U.5£<WV Tctf "ihrDCppfcfrcti , Xj T 10qtuv oQdj Vfk^ytic tivoc k07tstxs, Yj VYtfH-

uc, rj iJW<p^«.iW, ij ct\%ooKcy'icu> IxaQv^n &8«v Ti^ojfs.arg (louuovoov oUtcu ^TijK^v Xpqsw, 10
ettt.* civou <Pvo-{c a/ r« m&tzovjipiydhcec' k) ''^v^c, Svo-^ttxc A crxvfyuTrxe, dj XcUOiso-' rote
tohstoic , Kf TvyXclvisQcij <zst$s xffiv d&o x&povTqiTrovlcu. hoceft: Xenocrates etiam nefajios
dics^ ejrferias, in quibtts verbera, plantttu, jejunia, ma/i omtnis voces^aut obfccem ditta ufur-
pantur, neque deorum convenire veneratiom, neque bonorum gcniorum, cenfet.fedefse inaers
quasdam naturas magnas, validasque, easdem tetricas, ac morofas, qtu ejmmodi delecientur
rebus; ejr ubi easconfequutafint,abreltquo makficio abfiimant. DeSlavis, ita Helmol-
dus, lib. i, cap. l 111: Ejl autem Slavorum mirabtlis error. nam in conviviis ejr com-
potationibus fuis pateram circumferunt, in qttam conferunt, non dicam confecrationis, fed
cxfecrationis verba,fub nornine deorum, boni fcilicet atque mali; omnem projperam for-
tunam \ bono deo. adverfam a malo dirigi profitentes . ideo etiam malum deum fua hngva 3 Q
Biabol, five Czerne boch, id eft, Nhrum deum appellant. De Indo quodam juvcne, e
Brachmanum ordine,ita Francifcus Saverius in epiftola: ,§uumambo fimuleffemm^
is mthi arcana quxdam commifit. Trimim a ludt reclore hoc agi, ut, quos habitmm e/i, audifo-
rcs\ure\urando compellat, numqubn fe ea^qiu audituri Jimrmyfieriarevelaturos. quorunt
nr.um erat, ne umquam projiterentur adorandum e(fe creatorem cce!i & terra, quiin ccelts e0i
fcdpotius idoU; qu£ d.emonia ejse fciebant. Sed quis ignorat, non tantum Afiaticas &
Africas hodie, verum etiam Americanas genteis diabolum magis venerari atque
colere, quam Deum cceleftem; quem rerum omnium efie conditorem fatentur?
Huncfua fponte ajunt bona hominibus conferre :illurnprecibus lacrificiisque
deliniendum, ne mala inferat; fed propitius averruncet, ac depellat Idem olim, 40
cum reliquis gentibus omnibus, fecifle &: Celtas noftros, Sarmatis five Slavis
conterminos, quis dubitet ? quum apud ipfos quoque nequiffimi facerdotes ve-
ram dei naturam ac voluntatem fibi folis in arcano habuerint, per fabulas reli-
quadsoAoy^MV^imperito vulgo implicantes verius, quam explicantes. Sed di-
lertiifimis hoc teftatur verbis Procopius ,rerum Gothicarum lib. 11, de Sveoni-
bus, 6c aliis Germanix gentibus feptemtrionalibus. ©e^V T«»>inquit, laupovocq
•sroWxc o-t&uQv, isocuiis; ri k, diyuss, tyyelxs ti 3-aXctos-tas, *&f <*AA.«, etrjci frcufiovict^h
v$ari 7srr;yoov n <£ 'zrofyuuv tivca MyouSpa. id eft: Deos, ac dtmonas plurimos coiunt, coele-
fteis fim<d atque aerios ,Jimulqu'e terreftreis , & marinos, ejr nonnuUa alia damonia, qu& in
fontmm ftuminumque undis efe traduntur. De iisdem gentibus ita Mag. Adamus i€i
Bremenfis: NmU^qtu in cjusm^di ritibus libatoriis fieri folent, multipltcesfunt,ejr iftho-
ncfl&\ idcoque mclius rettcendA. Verum de his fatis, fuperque ,

Cap;