DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.9325#0338
GERMANI^S ANTIQ^LTB. i. ijy
per fieptenos dies diftincbio omnibus poftea mortalibus, non tantum Hehrans,
perpetuo obfervata eft. hinc quidpe primuv dics feptimana:, qui primus idem
fuit conditi arvi,cognominatus eft Solis, a maximo omnium fidere ;fecun-
du^, L u n tertius, Martis: quartus, Mer.curii; quintus, Jovis;
fexms V e k e r 1 s j fieptimus atque ultimus, Saturni. qux omnia vh llde-
riunen-antiumfuntnomina. Neque enim xffig jjvroulw, quod dicitur, harc VJ(
dierum cogromina orta funt: fied ab antiquiffimis , primisque adeo jam inde
firculi, ad hoc ufque arvum, non folum Graxis atque Latinis, alusque gcntu
busjfecl ctiamGermanis noftris, reliquisque Celtis obfervata. De Jucixorum
io ger.te Dio, lib. xxx v i :■ rlw rjutoou> rr]vrS VLoovx Ka\apth!w dvt^tQav. id eft: Diem,
qui Saiurni vocatur, retigioni habent. et mox: To d\}. d[r] «V rS(t7^d rSg tzKow^tco; avo-
(jtao-fA.'tvx( rdg ifJttoocg dvax.fiodg, Ka\'i<pi f/Xv vtt Atyu-fltuv, Trdotv J\t Kj 5m "srdvjot; ad§pu7rx(^
5 ■zrctAcq 7n\\, ug Xoya> htthv, dp^a/dfycv' ct youu dp%atot Efthvtg SSa^ur} cwro {tauyi tfJtX h-
oiveq) Y)7rlszx,v\o. d?>K t7r$yi txrdvv viw r&iff 7i d)hotg ot.7ru.tri, Kj cwjolg ?'ufta'toig $nxug/a£<l, %j
Xj rSro o-<p(rt 'zrdrftov Tgorrov rivd t<?i} Qfjtxv Tt tzi^). cwtS d\iaKtx^oq @iiXo(&cu, urug n
ygj rtvct tf OTrcv iru Tvmx.\au. Hoc eft: ^uodaittem diesad v 1 1 illafidera, quosplane-
tas vocant ,rcferuntur, id, ab AEgyptiis haud itadudum, utpaucis dicam, infttutum, ad
iimneis panter homines dimanavit. nam prifiis Grxcis, quantum mihi cquidem conftat\
notm is mos non fuit. Scdquia is nunc omnibm fimulmortalibus ,fimnlque ipfis Romanis
20 ufitatm rH\ velutipatrio quodam infiituto ; paucis diffir&m, qud ratione, ejr quopaclo ita,
ienJHtutm fit. Addit hinc rationes duas, c mathematicorumfive aftronomo-
rum dilciplina defumtas . Verum non ab yEgyptiorum demum aftronomis,
paullo ante Dionis a:tatem , hunc morem fuille inventum ; led jam inde ab
ipfo mundi primordio primis mortalibuv obicrvatum ; facrato nos tutius cre-
dimusdivi Mofii teftimonio, fimulque rcliquorum gentium excmplis , qua:
ipfeheic citat Djo. Quin jam iocc ferc annis ante Dionem Herodotus
hocadicripfit, ceu antiquiffimum inftitutum, ^gyptiis, Iib. II, his verbis: Ka|
t-dli dhXa Alyv-7p't6tQ Wt ifyvpripwct' uh( n ^ titdpi Siuv orto £ft. id eft: Alia infii-
per ab^AEyptiis funt inventa; ut, quis menfis, diesque cujm deorum fit. De Indis
30 haud obfcurum tefiimonium eft apud Philoftratum, Iib. 111, de vita Apollo-
nii: ubi hax leguntur verba de Jarcbi, Barchmanum pontifice; ^o-l d\t 0 a4-
fjctg, acH d\aK\vh'tac \7c\d rov \ctpxc** tso A'tto^uvm d\puuou, r i7r}d i7r-uvvuxgd<?'touv' &g cfio-
%h~v tcv KwoTi uvtov KaQ tvct ■zstyg rd ovopufgi rfipiouv. id eft : Tradit Damis, Iarcham
quoque v 11 annulos Apollonio dedtffi, a v 11 ftellts cognomin itos. quorum fngulos diebm
fingultsgefabat Apollonim, juxta dierum nomina Ulos diftingvens. Grarcis eumdem
morem fuifie obfervatum , prarter Dionis teftimonmm , patet etiam ex Cle-
mentis Alexandrini ftromatumlib. vni; iteme Juftini Martyris apologia fe-
cunda; e Sozomeni lib. 1, cap. vii i; & e% aliis auctoribus. Apud Juftmum, in-
ter alia, hxc lcguntur: Trjv </j,6 rSnhla r]f.i(.ocui Kotvr!■zrdvjig t»Jv o-wAhivgiv 7rot{sfJtiQa, i-n{-
40 iJj; •srouTYi ts^tv r][Jii(>p cv $ c ®iog, to o~ko i x^rrjv vhluu Tgiipa;, Kctrftov 't7reJr]07v . id eft: So-
lisdie communes ccetm d>" conimtm facimm; fiquidem h<tc prima tli dies, qua Detts,
caliginedtfidsa, mundum ccndidit. De Romanis ita Ifidorus , etymologiar. hb. v,
cap. x x x : Dies dif/i a diis : quorum nomina Romani quibmdam fideribm fitcraverunt.
primum enim diem a Sole appellaverunt; quiprinceps est omntum fiderum fficut & idem
diescaput est cunclorum dicrum : fccundi-ma Luna; qux Soli & filendtre ejr magnitu-
dineproxima est; &. cx eo mutuatur lumen: tertium a (iclla cjhiartis: quartum afielLi
cJMercurii: quintum a fiet/d Iovts: fcxtum a Feneris fiella: fieptimum afiellii Saturni.
Idem tradit Sc Aufonius in cclogario ,• & Beda in libro de ratione temporum,
6 item in hymnis. Idem Ifidorus eodem libro, cap. xxxn : Hebdcma-
j o da numero v 1 i dicrum dicia est: quorum repctitione & menfies, & anni, ejrfcula per-
eguntur. Celtas quoque, & in his maximc Germanos noftros eumdem vn
Qierum oblcrvafie ritum, patet vcl inde, quod is dies, qni Gra;cis fuit rS E'gfjtS,
Latinis Mercurii, prifcis Germanis cognominatus fuit Godansdagh, & Wodans-
digh, a Godan, fiVe Wodan, eorum deo, qui Graxis Epfjcr]g, Latinis tJMercurim; ut
iupra, c. x x v i, oltcnfum: dc is, qui Graxis tS Atog, Latinis Jovis, noftns fuit
A 2 Thorsdagh,
per fieptenos dies diftincbio omnibus poftea mortalibus, non tantum Hehrans,
perpetuo obfervata eft. hinc quidpe primuv dics feptimana:, qui primus idem
fuit conditi arvi,cognominatus eft Solis, a maximo omnium fidere ;fecun-
du^, L u n tertius, Martis: quartus, Mer.curii; quintus, Jovis;
fexms V e k e r 1 s j fieptimus atque ultimus, Saturni. qux omnia vh llde-
riunen-antiumfuntnomina. Neque enim xffig jjvroulw, quod dicitur, harc VJ(
dierum cogromina orta funt: fied ab antiquiffimis , primisque adeo jam inde
firculi, ad hoc ufque arvum, non folum Graxis atque Latinis, alusque gcntu
busjfecl ctiamGermanis noftris, reliquisque Celtis obfervata. De Jucixorum
io ger.te Dio, lib. xxx v i :■ rlw rjutoou> rr]vrS VLoovx Ka\apth!w dvt^tQav. id eft: Diem,
qui Saiurni vocatur, retigioni habent. et mox: To d\}. d[r] «V rS(t7^d rSg tzKow^tco; avo-
(jtao-fA.'tvx( rdg ifJttoocg dvax.fiodg, Ka\'i<pi f/Xv vtt Atyu-fltuv, Trdotv J\t Kj 5m "srdvjot; ad§pu7rx(^
5 ■zrctAcq 7n\\, ug Xoya> htthv, dp^a/dfycv' ct youu dp%atot Efthvtg SSa^ur} cwro {tauyi tfJtX h-
oiveq) Y)7rlszx,v\o. d?>K t7r$yi txrdvv viw r&iff 7i d)hotg ot.7ru.tri, Kj cwjolg ?'ufta'toig $nxug/a£<l, %j
Xj rSro o-<p(rt 'zrdrftov Tgorrov rivd t<?i} Qfjtxv Tt tzi^). cwtS d\iaKtx^oq @iiXo(&cu, urug n
ygj rtvct tf OTrcv iru Tvmx.\au. Hoc eft: ^uodaittem diesad v 1 1 illafidera, quosplane-
tas vocant ,rcferuntur, id, ab AEgyptiis haud itadudum, utpaucis dicam, infttutum, ad
iimneis panter homines dimanavit. nam prifiis Grxcis, quantum mihi cquidem conftat\
notm is mos non fuit. Scdquia is nunc omnibm fimulmortalibus ,fimnlque ipfis Romanis
20 ufitatm rH\ velutipatrio quodam infiituto ; paucis diffir&m, qud ratione, ejr quopaclo ita,
ienJHtutm fit. Addit hinc rationes duas, c mathematicorumfive aftronomo-
rum dilciplina defumtas . Verum non ab yEgyptiorum demum aftronomis,
paullo ante Dionis a:tatem , hunc morem fuille inventum ; led jam inde ab
ipfo mundi primordio primis mortalibuv obicrvatum ; facrato nos tutius cre-
dimusdivi Mofii teftimonio, fimulque rcliquorum gentium excmplis , qua:
ipfeheic citat Djo. Quin jam iocc ferc annis ante Dionem Herodotus
hocadicripfit, ceu antiquiffimum inftitutum, ^gyptiis, Iib. II, his verbis: Ka|
t-dli dhXa Alyv-7p't6tQ Wt ifyvpripwct' uh( n ^ titdpi Siuv orto £ft. id eft: Alia infii-
per ab^AEyptiis funt inventa; ut, quis menfis, diesque cujm deorum fit. De Indis
30 haud obfcurum tefiimonium eft apud Philoftratum, Iib. 111, de vita Apollo-
nii: ubi hax leguntur verba de Jarcbi, Barchmanum pontifice; ^o-l d\t 0 a4-
fjctg, acH d\aK\vh'tac \7c\d rov \ctpxc** tso A'tto^uvm d\puuou, r i7r}d i7r-uvvuxgd<?'touv' &g cfio-
%h~v tcv KwoTi uvtov KaQ tvct ■zstyg rd ovopufgi rfipiouv. id eft : Tradit Damis, Iarcham
quoque v 11 annulos Apollonio dedtffi, a v 11 ftellts cognomin itos. quorum fngulos diebm
fingultsgefabat Apollonim, juxta dierum nomina Ulos diftingvens. Grarcis eumdem
morem fuifie obfervatum , prarter Dionis teftimonmm , patet etiam ex Cle-
mentis Alexandrini ftromatumlib. vni; iteme Juftini Martyris apologia fe-
cunda; e Sozomeni lib. 1, cap. vii i; & e% aliis auctoribus. Apud Juftmum, in-
ter alia, hxc lcguntur: Trjv </j,6 rSnhla r]f.i(.ocui Kotvr!■zrdvjig t»Jv o-wAhivgiv 7rot{sfJtiQa, i-n{-
40 iJj; •srouTYi ts^tv r][Jii(>p cv $ c ®iog, to o~ko i x^rrjv vhluu Tgiipa;, Kctrftov 't7reJr]07v . id eft: So-
lisdie communes ccetm d>" conimtm facimm; fiquidem h<tc prima tli dies, qua Detts,
caliginedtfidsa, mundum ccndidit. De Romanis ita Ifidorus , etymologiar. hb. v,
cap. x x x : Dies dif/i a diis : quorum nomina Romani quibmdam fideribm fitcraverunt.
primum enim diem a Sole appellaverunt; quiprinceps est omntum fiderum fficut & idem
diescaput est cunclorum dicrum : fccundi-ma Luna; qux Soli & filendtre ejr magnitu-
dineproxima est; &. cx eo mutuatur lumen: tertium a (iclla cjhiartis: quartum afielLi
cJMercurii: quintum a fiet/d Iovts: fcxtum a Feneris fiella: fieptimum afiellii Saturni.
Idem tradit Sc Aufonius in cclogario ,• & Beda in libro de ratione temporum,
6 item in hymnis. Idem Ifidorus eodem libro, cap. xxxn : Hebdcma-
j o da numero v 1 i dicrum dicia est: quorum repctitione & menfies, & anni, ejrfcula per-
eguntur. Celtas quoque, & in his maximc Germanos noftros eumdem vn
Qierum oblcrvafie ritum, patet vcl inde, quod is dies, qni Gra;cis fuit rS E'gfjtS,
Latinis Mercurii, prifcis Germanis cognominatus fuit Godansdagh, & Wodans-
digh, a Godan, fiVe Wodan, eorum deo, qui Graxis Epfjcr]g, Latinis tJMercurim; ut
iupra, c. x x v i, oltcnfum: dc is, qui Graxis tS Atog, Latinis Jovis, noftns fuit
A 2 Thorsdagh,