DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.9325#0618
I4o PHILIPPI CLVVERII
in lucem nuper protrufit: quibus memeaque omnia quam acerbiflime exagitar.fan-
nisqueindigniffimistraducu. Cujus rei quam habuerit caufam, quodque meum
fuerit peccatum, ftatim in ipsa praefatione profitetur. nempe quia ego homo exte-
rus Hollando, vel, ut ipfe loquitur, Germanus Batavo (neque enim fciebat philofo-
phus, Batavos & femper fuifle <5c nunc cfle Germanos) hunc de illuftrata Batavia
plaufum eripere fategerim. deinde priyati etiam odii nonnihil acceflerat; quia erro-
rcsejusin antiquitatibus Amfterodamenfibus, deMenapiorum fitu, & Salaamne
Straboni mcmorato, notaveram . Sed quid boni fanique in didis difceptationibus
prasftiterit, magna expartefupra perfpectum eft . reliqna poft hinc videbimus . Id
mirariheic liceat, tantam piacuiffe, fi non malignitatem, faltem calliditatem ho- rO
mini, uti, qua? fatis firma, fatisquc valida, nec refragabilia erant in commentario
meoargumenta, ea ne verbo quidem attigerit: quae infirmiflima, ea felecta, fnani
verborum ftrcpitu convellere conatus fit. Barbari fane hoc crat ingenii, homineque
melioribus literis inftru&o minime dignum, hominem exterum, licetmeliorafen-
tientem, tarnen ob peregrinam originem ferre non pofle. Sed heus tu, quamvis
malignus maxime diffimules, & invidiam mihi apud incolas ubique conciliare labo-
res; tamen tute fcis, nemini terram Batavam ha&enus, ob illuftratam autiquitatem,
plusdebere, quammihiuni. nectu, nifipermeum lumen, quidquam in ea per-
ipexifti. nam aut mecum erras (errores quidpe nonnullos in praedidto commentario
agnofco; quostunonintellexifti)autfiquidboniadfers, ipfis penemeis verbis ci- 2C*
tas. Dodtiorem me, avitarumque antiquitatum peritiorem te fi monftrare voluifles,
aliailla haudpauca, quae me etiam antehac latuerunt, quaequenunc demumfecun-
dis hisce curis addidi, inveftigare debuifles : non refte a me di&a cavillari; verba &
fententias per dolum dimidiatas, non integras allegare} auctorumque verba corrum-
pere. Ego fummum illum, qucm unum colo vencrorque, Deum teftor, dolere mc
vicem tuam 5 atque invitum ad hasce inhumaniores liteis trahi. nam fi quid liberi-
oris juvenilitatis antea inhomine locoingenuoacliberali natofuit, id omnejara
dcferbuit: totumque me ad placidifllmam mentemcompofui. Vindicanda tamen
fuit fama ; quam maledicoiniquorum imperitorumque judicum oreprofcindi in«
tclligcbam . Qnapropter, fiquid tibiheicaccidit, quodminime voluifli, idtotum 30
tibi ipfi, tuoqueingenioimputes, vclim . Ego ad inftitutum meum pergo . Ecquis
igitursquo animo patiatur, natiOnis bellicofiffimx folum tam celebre ignorari,
aut falso fciri ? Mihi vero pudor fit, adeoque nefas, quum tanta hujus terne, tam-
que varia in me exftent merita, uti referre gratiam faris haud umquam mc pofle fpe-
rem, exiguam hanc operam, quam ultro aliis praefto, ingratoanimodenegare. uti-
que quum pra^ftare queam: quidpe & fatis diu hisce in oris verfatus fum , & omnia,
quae adhancrem fpedtanr, diligentiorioculorimatus; adeo uti haud ullj indigena-
tum hac de re quidquam conceflerim . Proinde lubens hunc laborem fuscipiam;
fummaque, quoadejus fieripoterit, curadiligcntiaque verosacgermanosnationis
jfineis inveftigabo. 40
Iam primumomniumadoriginem Batavorum quodattinet, Germanos fuiflc
teftatur Plinius lib. iv, cap. xvn : Rhenum autemaccolentes, GermanU gentium, in
tadem provincia, Nemetes, Tribochi, Vangiones-, hinc Vbii, colonia Agrippinenfts, Gm-
gerni, Batavi,ejr quosin infulis diximttt Rheni. Eodem librocap. xv: In Rhenoipfo,
prope c. m. pafiuum in longitudinemnobilifima Batavoruinfula. Plutarchusin Othone;
;Tc7f d[t ftovefidxotg, ifx,7r\plav ti Hffl 3-dpQ^tx^v-srpofTdg ovft^oKag d[oKSo-iv}i7r^^^v>
o'vap@~ jChtphu&TxgKahisfiivisgBdldGisg. ticrt Tt^avuv ivTTsretg apttpu, vrjtrov otKSvJtg
lisre TSfyvx ■srtg/pptofjitvlw. hoceft: Ingladiatores,quiperitia & animo adaggrediendum
habcntur infignes, invexit Varus Alphenus Batavos. hiequites Germanorum prxfiantifitmi,
infulamincolentes Rheno circumfluam . Sed copiofius Tacitus, in libro deGermania: 5°
flatavi non multum ex ripa, fed infulam Rheni amnis colunt; Cattorum quondampopulus,
& feditione domeltica ineas fedes transgreffus, in qutbuspars Rcmani imperii fierent. &
clarius hiftoriar. lib. iv: Batavi, donec trans Rhenum agebant, parsCattorum, feditione
domefiica pulfi, cxtrema Gallicnt or&, vacua cultoribus, fimulqtte infulam intervadxfitam
eccupavire, qttam mare oceamm a fronte, Rhenus amnis tergum ac latera circumluit.
Eatavi
in lucem nuper protrufit: quibus memeaque omnia quam acerbiflime exagitar.fan-
nisqueindigniffimistraducu. Cujus rei quam habuerit caufam, quodque meum
fuerit peccatum, ftatim in ipsa praefatione profitetur. nempe quia ego homo exte-
rus Hollando, vel, ut ipfe loquitur, Germanus Batavo (neque enim fciebat philofo-
phus, Batavos & femper fuifle <5c nunc cfle Germanos) hunc de illuftrata Batavia
plaufum eripere fategerim. deinde priyati etiam odii nonnihil acceflerat; quia erro-
rcsejusin antiquitatibus Amfterodamenfibus, deMenapiorum fitu, & Salaamne
Straboni mcmorato, notaveram . Sed quid boni fanique in didis difceptationibus
prasftiterit, magna expartefupra perfpectum eft . reliqna poft hinc videbimus . Id
mirariheic liceat, tantam piacuiffe, fi non malignitatem, faltem calliditatem ho- rO
mini, uti, qua? fatis firma, fatisquc valida, nec refragabilia erant in commentario
meoargumenta, ea ne verbo quidem attigerit: quae infirmiflima, ea felecta, fnani
verborum ftrcpitu convellere conatus fit. Barbari fane hoc crat ingenii, homineque
melioribus literis inftru&o minime dignum, hominem exterum, licetmeliorafen-
tientem, tarnen ob peregrinam originem ferre non pofle. Sed heus tu, quamvis
malignus maxime diffimules, & invidiam mihi apud incolas ubique conciliare labo-
res; tamen tute fcis, nemini terram Batavam ha&enus, ob illuftratam autiquitatem,
plusdebere, quammihiuni. nectu, nifipermeum lumen, quidquam in ea per-
ipexifti. nam aut mecum erras (errores quidpe nonnullos in praedidto commentario
agnofco; quostunonintellexifti)autfiquidboniadfers, ipfis penemeis verbis ci- 2C*
tas. Dodtiorem me, avitarumque antiquitatum peritiorem te fi monftrare voluifles,
aliailla haudpauca, quae me etiam antehac latuerunt, quaequenunc demumfecun-
dis hisce curis addidi, inveftigare debuifles : non refte a me di&a cavillari; verba &
fententias per dolum dimidiatas, non integras allegare} auctorumque verba corrum-
pere. Ego fummum illum, qucm unum colo vencrorque, Deum teftor, dolere mc
vicem tuam 5 atque invitum ad hasce inhumaniores liteis trahi. nam fi quid liberi-
oris juvenilitatis antea inhomine locoingenuoacliberali natofuit, id omnejara
dcferbuit: totumque me ad placidifllmam mentemcompofui. Vindicanda tamen
fuit fama ; quam maledicoiniquorum imperitorumque judicum oreprofcindi in«
tclligcbam . Qnapropter, fiquid tibiheicaccidit, quodminime voluifli, idtotum 30
tibi ipfi, tuoqueingenioimputes, vclim . Ego ad inftitutum meum pergo . Ecquis
igitursquo animo patiatur, natiOnis bellicofiffimx folum tam celebre ignorari,
aut falso fciri ? Mihi vero pudor fit, adeoque nefas, quum tanta hujus terne, tam-
que varia in me exftent merita, uti referre gratiam faris haud umquam mc pofle fpe-
rem, exiguam hanc operam, quam ultro aliis praefto, ingratoanimodenegare. uti-
que quum pra^ftare queam: quidpe & fatis diu hisce in oris verfatus fum , & omnia,
quae adhancrem fpedtanr, diligentiorioculorimatus; adeo uti haud ullj indigena-
tum hac de re quidquam conceflerim . Proinde lubens hunc laborem fuscipiam;
fummaque, quoadejus fieripoterit, curadiligcntiaque verosacgermanosnationis
jfineis inveftigabo. 40
Iam primumomniumadoriginem Batavorum quodattinet, Germanos fuiflc
teftatur Plinius lib. iv, cap. xvn : Rhenum autemaccolentes, GermanU gentium, in
tadem provincia, Nemetes, Tribochi, Vangiones-, hinc Vbii, colonia Agrippinenfts, Gm-
gerni, Batavi,ejr quosin infulis diximttt Rheni. Eodem librocap. xv: In Rhenoipfo,
prope c. m. pafiuum in longitudinemnobilifima Batavoruinfula. Plutarchusin Othone;
;Tc7f d[t ftovefidxotg, ifx,7r\plav ti Hffl 3-dpQ^tx^v-srpofTdg ovft^oKag d[oKSo-iv}i7r^^^v>
o'vap@~ jChtphu&TxgKahisfiivisgBdldGisg. ticrt Tt^avuv ivTTsretg apttpu, vrjtrov otKSvJtg
lisre TSfyvx ■srtg/pptofjitvlw. hoceft: Ingladiatores,quiperitia & animo adaggrediendum
habcntur infignes, invexit Varus Alphenus Batavos. hiequites Germanorum prxfiantifitmi,
infulamincolentes Rheno circumfluam . Sed copiofius Tacitus, in libro deGermania: 5°
flatavi non multum ex ripa, fed infulam Rheni amnis colunt; Cattorum quondampopulus,
& feditione domeltica ineas fedes transgreffus, in qutbuspars Rcmani imperii fierent. &
clarius hiftoriar. lib. iv: Batavi, donec trans Rhenum agebant, parsCattorum, feditione
domefiica pulfi, cxtrema Gallicnt or&, vacua cultoribus, fimulqtte infulam intervadxfitam
eccupavire, qttam mare oceamm a fronte, Rhenus amnis tergum ac latera circumluit.
Eatavi