DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.9325#0885
200
PHILIPPI CLVVERII
Baftiam immcnfaz magnitudinis infulam.
Vcra igitur atque gerrnana terra , qua: nobilifsimum omnium fuccinum &
olim produxit, & nunc etiam abunde producit, eft Prufsia, ^ftiorum quondam , &
ante hos Vcnedorum fedes . Hincquandoprimum &quomodd inexteras regiones.
maximcque in Italiam & Grarciam delatumfit, nunc difpiciendum eft. %(ec qua
natura, inquit Tacitus, quave raiio gignat^ut barbaris, quaftum, compertumve. diu
quinetiam inter cetera ejeclamenta maris jacebat ■ donec luxuria noslra dedtt nomen. ipfis
in nulloufu.rude legitnr ; informe perfertur: pretiumque mirantes accipiunt. Quamdiu
inter cetera mariseje&amcnta jacuerit, antcquam in extcras regiones deportari cde-
pit; equidemnefcio. id fcio, quum jam Herodoti, &antehunc etiam, /Efchyli x-10
tate, Graxia eo fit ufa; haud facile Tacitum quemquam lcgifle au&orem, qui adno-
tavefit, quanto temporis fpatio fine a;ftimatione jacucrit. vcreorque cum Romano-
rum fuorum intellexifle luxuriam: in quo vchementer erravit. Herodoti verba, iib.
Jll , haecfunt: Ovrt ydpiyuye cu/tfix.opai, H'g/$avov xctAacQ^ <zjqc. &aoG>dcuv TFO&fJtcv,
Ox^i^ovQ. ts §-dXa.ttou> t*\v <&d>( Ropiloj avi/mv,"3bn rtv to ij/\utTfov cpoijdv Koy@^ i$lv. id eft:
Neque enim ego credo,flumen quoddam barbaris dici Eridanum, quodexeat in mare feptem-
trionale: undeeleclrum venire fama eft. De hoc flumine fatisabundequefupra in
Gothonibus diflerui: efle fcilicet exiguum illum amnem, qui vulgari vocabulo die
Raddaune, apudGodanium opidum Viftulae mifcetur . aquoloco, jamante Hero-
doti tcmpora, de&rum in Italiam Graxiamque deportari folitum . Viam, quade-20
portatum fit, oftendere voluit Diodorus, difto libro v, hisverbis: T» ydo ijtexTfov
(rvuuctytlcti (Jttv cv <z?&{o>]p.tvri vvjo-oj)' KOfjt^tTcu) ^ uVo r iy%U£/uv nrtss Ttjv dvjirrioav \-tt\oov '
d[i r)s QtPtlcti 13&s txs np>S>s roTTHS, KaQon vtsd^cq Tsrig). txtuv . hoc eft : Eleftruni
namquein pradtclainfula legitur; &ab incolis inadverfam transfertur continentem: per
quam porro in noslras regiones transvehitur, modo fupra di&o. Dixit fcilicet paullo
ante, in narratione de plumbo candido Britannico; quodait e Eritannia inGallia:
continentem, & mox per Galliam ad Rhodani oftia, inde vcro in Italiam ac Sici-
liam fuifie transvedum. Sed hoc in electro opido quam falfum . quid enim
hoc a Viftulae oftiis in Italiam delaturis transitio eratper Galliam adRhodani o-
ftia; atquc inde demum in Italiam trajeftio? Haudquaquam probabile. ipfeDi- 30
odorus noftrarum orarum plane ignatum fefe oftendit , dum ait fupra Galliam
( quo VOCadulo ille tam Germaniam, quam ipfam Galliam intclligit) efle Scythi-
am, &fupra hancScythiam Bafiliam infulam, inqui unagignatur eledtrum. Ve-
riora tradiditPlinius, prasditto lib . xxxvn, cap. III: ^ffertur a Germa/tis in
Fannoniam maxime provinciam. inde Veneti primum, quos Graci Henetos vocant, rei
famam fecere, proximi Pannonia, idaccipientes circa mare Adriaticum . Pado vero an-
nexa fabttla videtur caufa, hodieque Transpadanorum agreslibus feminis, monilmm vi-
ce fuccina geftantibm} maxime decoris gratia, fed & medicina; quando tonfdlis creditur
refjlere, &faucium vitiis, variogenere aquarum juxta illos infeflanteguttura, ac vicinas
carnes. i^c fere M.p*Jf.a Carnunto PannonU abeffe litus idGermani<e,ex quo invehitur,per- 40
cognitum nuper. viditenimeqttesRomanus, mtjfusadidcomparanduma Iuliano, curante
gladiatorium munm Njronis principis: qui hxc commercia & litora peragrauit; tantacopia
invefla, at retia, arcendis feris podium protegentia,fuccinu nodarentur : arma vero & libi-
tina,totusque unius diei apparatus ejfet e fuccino. Maximum pondus is gleba attulit mwli-
brarttm. Carnuntum nunc vocari Haimberg,\n Auftria.ad Danubii ripam, ex adverfb
Mari confluentis,fupra oftendi, pluribusquc in defcriptione Norici probabo argume-
tis. abhoc, proximo redtiflimoque itincre, ad prxdidum Pruflia; litus, millia funt
pafluum cccc tantum. unde fufpicor,in Plinionumerum cflecorruptum. AbGer-
manis ait fuccinum adferri in Pannoniam ; hauddubie ipfis /Eftiis: quod iatisdiferte
teftatur Tacitus, his verbis: Jpjisinmlloufu.rude legitur; informeperfertur ■■ pretium- 50
quemirantesaccipiunt. Nempe illi ipfi in Pannoniam perferebant prctiumquc mi-
rantesaccipiebant, qui & legcbant, quibusquein nullo ufu.Probabile igitur hincfit,
jam antea id /Eftios,Venedosque,& Gothonas in fuis litoribus legifle, atque m exte-
ras detulifle oras, quam Italorum Grxcorumve lixuria nomen ei pretiumque dedcrit.
Sed ad qucm Pannoniac locum perferebant id Plinii Tacitiq; jevo ^ftii & Gothones >
Panno-
PHILIPPI CLVVERII
Baftiam immcnfaz magnitudinis infulam.
Vcra igitur atque gerrnana terra , qua: nobilifsimum omnium fuccinum &
olim produxit, & nunc etiam abunde producit, eft Prufsia, ^ftiorum quondam , &
ante hos Vcnedorum fedes . Hincquandoprimum &quomodd inexteras regiones.
maximcque in Italiam & Grarciam delatumfit, nunc difpiciendum eft. %(ec qua
natura, inquit Tacitus, quave raiio gignat^ut barbaris, quaftum, compertumve. diu
quinetiam inter cetera ejeclamenta maris jacebat ■ donec luxuria noslra dedtt nomen. ipfis
in nulloufu.rude legitnr ; informe perfertur: pretiumque mirantes accipiunt. Quamdiu
inter cetera mariseje&amcnta jacuerit, antcquam in extcras regiones deportari cde-
pit; equidemnefcio. id fcio, quum jam Herodoti, &antehunc etiam, /Efchyli x-10
tate, Graxia eo fit ufa; haud facile Tacitum quemquam lcgifle au&orem, qui adno-
tavefit, quanto temporis fpatio fine a;ftimatione jacucrit. vcreorque cum Romano-
rum fuorum intellexifle luxuriam: in quo vchementer erravit. Herodoti verba, iib.
Jll , haecfunt: Ovrt ydpiyuye cu/tfix.opai, H'g/$avov xctAacQ^ <zjqc. &aoG>dcuv TFO&fJtcv,
Ox^i^ovQ. ts §-dXa.ttou> t*\v <&d>( Ropiloj avi/mv,"3bn rtv to ij/\utTfov cpoijdv Koy@^ i$lv. id eft:
Neque enim ego credo,flumen quoddam barbaris dici Eridanum, quodexeat in mare feptem-
trionale: undeeleclrum venire fama eft. De hoc flumine fatisabundequefupra in
Gothonibus diflerui: efle fcilicet exiguum illum amnem, qui vulgari vocabulo die
Raddaune, apudGodanium opidum Viftulae mifcetur . aquoloco, jamante Hero-
doti tcmpora, de&rum in Italiam Graxiamque deportari folitum . Viam, quade-20
portatum fit, oftendere voluit Diodorus, difto libro v, hisverbis: T» ydo ijtexTfov
(rvuuctytlcti (Jttv cv <z?&{o>]p.tvri vvjo-oj)' KOfjt^tTcu) ^ uVo r iy%U£/uv nrtss Ttjv dvjirrioav \-tt\oov '
d[i r)s QtPtlcti 13&s txs np>S>s roTTHS, KaQon vtsd^cq Tsrig). txtuv . hoc eft : Eleftruni
namquein pradtclainfula legitur; &ab incolis inadverfam transfertur continentem: per
quam porro in noslras regiones transvehitur, modo fupra di&o. Dixit fcilicet paullo
ante, in narratione de plumbo candido Britannico; quodait e Eritannia inGallia:
continentem, & mox per Galliam ad Rhodani oftia, inde vcro in Italiam ac Sici-
liam fuifie transvedum. Sed hoc in electro opido quam falfum . quid enim
hoc a Viftulae oftiis in Italiam delaturis transitio eratper Galliam adRhodani o-
ftia; atquc inde demum in Italiam trajeftio? Haudquaquam probabile. ipfeDi- 30
odorus noftrarum orarum plane ignatum fefe oftendit , dum ait fupra Galliam
( quo VOCadulo ille tam Germaniam, quam ipfam Galliam intclligit) efle Scythi-
am, &fupra hancScythiam Bafiliam infulam, inqui unagignatur eledtrum. Ve-
riora tradiditPlinius, prasditto lib . xxxvn, cap. III: ^ffertur a Germa/tis in
Fannoniam maxime provinciam. inde Veneti primum, quos Graci Henetos vocant, rei
famam fecere, proximi Pannonia, idaccipientes circa mare Adriaticum . Pado vero an-
nexa fabttla videtur caufa, hodieque Transpadanorum agreslibus feminis, monilmm vi-
ce fuccina geftantibm} maxime decoris gratia, fed & medicina; quando tonfdlis creditur
refjlere, &faucium vitiis, variogenere aquarum juxta illos infeflanteguttura, ac vicinas
carnes. i^c fere M.p*Jf.a Carnunto PannonU abeffe litus idGermani<e,ex quo invehitur,per- 40
cognitum nuper. viditenimeqttesRomanus, mtjfusadidcomparanduma Iuliano, curante
gladiatorium munm Njronis principis: qui hxc commercia & litora peragrauit; tantacopia
invefla, at retia, arcendis feris podium protegentia,fuccinu nodarentur : arma vero & libi-
tina,totusque unius diei apparatus ejfet e fuccino. Maximum pondus is gleba attulit mwli-
brarttm. Carnuntum nunc vocari Haimberg,\n Auftria.ad Danubii ripam, ex adverfb
Mari confluentis,fupra oftendi, pluribusquc in defcriptione Norici probabo argume-
tis. abhoc, proximo redtiflimoque itincre, ad prxdidum Pruflia; litus, millia funt
pafluum cccc tantum. unde fufpicor,in Plinionumerum cflecorruptum. AbGer-
manis ait fuccinum adferri in Pannoniam ; hauddubie ipfis /Eftiis: quod iatisdiferte
teftatur Tacitus, his verbis: Jpjisinmlloufu.rude legitur; informeperfertur ■■ pretium- 50
quemirantesaccipiunt. Nempe illi ipfi in Pannoniam perferebant prctiumquc mi-
rantesaccipiebant, qui & legcbant, quibusquein nullo ufu.Probabile igitur hincfit,
jam antea id /Eftios,Venedosque,& Gothonas in fuis litoribus legifle, atque m exte-
ras detulifle oras, quam Italorum Grxcorumve lixuria nomen ei pretiumque dedcrit.
Sed ad qucm Pannoniac locum perferebant id Plinii Tacitiq; jevo ^ftii & Gothones >
Panno-