DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.9325#0150
GERMAN-IiE A N T I L I B. t 101
Tacitus; & de codem , ac Rheticon<Lj Iuhonum monte, ex adverfo Bonna?,
Mela : qui etiam altiffimos hos omnium Germania; montium adfeverat,
Utfuo locooftendam. Certehoctra&u, itemfupra, quaTrebochos, Sequa-
nos, ac Rauracos, Gallia; quondam populos adfpexit Germania , fere dixe-
rira verticofiorem effe , quam qua Norico contermina. Proinde rectius fic
diftingvatur, uti humilis dicatur, qua regiones funt iftx: Cliviae, Geldria:, Hol-
landia:que partes trans Rhenu fitx; dein Frifia, Veftofalia, Brunefvicenfis Lu-
neburgienfisque ducatus, Madoburgienfis Bremenlisque epifcopatus, Holfatia,
Jutia, Mecheloburgienfis ducatus, Pomerania, Brandoburgienfis marchia, 8c
io Poloniaminor cis Viftulam. reliquahinc, inmeridiem versus, paullatim colli-
bus durefcunt, moxque montibus horride afperantur. Paludum maximas m
Germania recenfet Mela, loco prardidto , Suejiam, CMefiam, CMeljiagum • fi.n-
guke quibus regionibus fuerint, haud facile di&u eft. inter Rhenum Albim-
que fuifie, haud dubium eft: heic quidpe in Frifia ac Veftofalia ingentes fternun-
tur hodieque paludes. loca vero trans Albim parum exacfe Romanis cognita
fuerunt. De montibus fuo loco infra pluribus differam. De cetero fciendum,
neque Melam, neque Tacitum ifta de universa Germania didta voluiffe > fed
de eatantum,qux inter Danubium, Rhenum ac Viftulam amneis, mareque
Germanicum 6c finum Codanum continetur , vulgo Ptolemari Germania
20 exiftimata . quidpe qua; ultra Codanum finum Germanise funt antiqua: par-
tes, Norvagia , Svedia , Finnomarchia , ac Lappia , vix Britanniam fpe-
ttant , nedum Galliam. Heic vero nihil fere aliud, quam immenfa mon-
tiumjuga, faxa perpetua, & rupes excelfai. de quibus nihil illiin prasdictis lo-
cis meminerunt, quia minus explora ; tum quod exti-a Germanix continentem
in infulis, ut illi opinabantur, pofita erant. Hxc igitur de ip/Ius teme Germa-
nixnatura. r ' ■ ... • *. '
De ejus fertilitate ha:c nofter iuperionbus fublietht : Satis ferax ,fiugife-
rarum arbomm impatiens * Sic equidem omnia vulgata habent exemplaria:
ubi ab interpretibus vox fatis accipiturpro fat. Verum ego longe aliam
30 audori fuiife mentem arbitror : fcripfifieque eum fati ferax , hoc eft, fege-
tis ferax . nam omnino debebat addidiffe, cujus rei eflet ferax terra. fic e-
nim impatientem dixit fiugiferarum arborum ; continudque poftea pecorum fe-
cundam. Idem nofter eodem libro infra : 2Y>r enim cum ubertate foli kbore
contendunt, ut pomaria conferant, hortos fiepiant, ejr prata rigent. Sic ego le-
gendum ccnfeo pro vulgata lectione, qua: fic habet: utpomariaconfierant, cr pra-
ta fiepiant, & hortos rigent. quam jam alii ante me corrigere tentarunt in ha;c
verba : ut pomaria conferant, prata rigent, hortos fepiant . Verum horti re-
ftius pomariis continuantur , quam prata , qux fepe longius abfunt. In
vetuftioribus exemplaribus legebatur , ut pomaria conferant, & prata fieparent;
40 Sc in nonnullis fipararent. unde fatis manifeftc adparet, ab imperitis librariis
locum mifere fuiffe convulfum. Ceterum pr£ditKs verbis difertiffime au-
clor teftatur, ubertatem foli numquam Germania: defuiffe ; modo cura at-
que ftudium agricultura: prifcis illis Germanis adfuiffet. Sed fiugtferarum ar-
borum impatientem adfirmat fuifie : fcilicet ob nimiam cceli afperitatem , fri-
gusque. Frugiferas heic arbores intelligit non pomum &C pyrum filveftreis > fi-
ve agrefteis , quas fuiffe tum in Germania teftatur ipfe eodem libro his ver-
bis ; Cibi fimplices , agrejiia poma , recens fera , aut lac concretum : neque quer-
cum , autfagum, glandiferas arbores, quibus immenfa illa Hercinia filva fuit
refertiffima ; neque corylum , cujus ubique proventus : fed oleam, vitem, fi-
5° cum, amygdalum, perficum, prunum, mefpilum, cerafum, morum, item
malum Medicam , Armeniacam, Punicam, & id genus alias arbores ; qui-
bus Italia, ut nunc, fic olim abundabat. Verum tamen ne harum quidem
omnium impatiens fuifle folum Germaniae, pofterior comprobavit Germano-
rum follertia. nam dimidia nunc pars ejus Germanise, quam Ptolemaicam
vulgus nominat, versus meridiem pofita., Yaria producit vitis genera j in qui-
I 3 hm
Tacitus; & de codem , ac Rheticon<Lj Iuhonum monte, ex adverfo Bonna?,
Mela : qui etiam altiffimos hos omnium Germania; montium adfeverat,
Utfuo locooftendam. Certehoctra&u, itemfupra, quaTrebochos, Sequa-
nos, ac Rauracos, Gallia; quondam populos adfpexit Germania , fere dixe-
rira verticofiorem effe , quam qua Norico contermina. Proinde rectius fic
diftingvatur, uti humilis dicatur, qua regiones funt iftx: Cliviae, Geldria:, Hol-
landia:que partes trans Rhenu fitx; dein Frifia, Veftofalia, Brunefvicenfis Lu-
neburgienfisque ducatus, Madoburgienfis Bremenlisque epifcopatus, Holfatia,
Jutia, Mecheloburgienfis ducatus, Pomerania, Brandoburgienfis marchia, 8c
io Poloniaminor cis Viftulam. reliquahinc, inmeridiem versus, paullatim colli-
bus durefcunt, moxque montibus horride afperantur. Paludum maximas m
Germania recenfet Mela, loco prardidto , Suejiam, CMefiam, CMeljiagum • fi.n-
guke quibus regionibus fuerint, haud facile di&u eft. inter Rhenum Albim-
que fuifie, haud dubium eft: heic quidpe in Frifia ac Veftofalia ingentes fternun-
tur hodieque paludes. loca vero trans Albim parum exacfe Romanis cognita
fuerunt. De montibus fuo loco infra pluribus differam. De cetero fciendum,
neque Melam, neque Tacitum ifta de universa Germania didta voluiffe > fed
de eatantum,qux inter Danubium, Rhenum ac Viftulam amneis, mareque
Germanicum 6c finum Codanum continetur , vulgo Ptolemari Germania
20 exiftimata . quidpe qua; ultra Codanum finum Germanise funt antiqua: par-
tes, Norvagia , Svedia , Finnomarchia , ac Lappia , vix Britanniam fpe-
ttant , nedum Galliam. Heic vero nihil fere aliud, quam immenfa mon-
tiumjuga, faxa perpetua, & rupes excelfai. de quibus nihil illiin prasdictis lo-
cis meminerunt, quia minus explora ; tum quod exti-a Germanix continentem
in infulis, ut illi opinabantur, pofita erant. Hxc igitur de ip/Ius teme Germa-
nixnatura. r ' ■ ... • *. '
De ejus fertilitate ha:c nofter iuperionbus fublietht : Satis ferax ,fiugife-
rarum arbomm impatiens * Sic equidem omnia vulgata habent exemplaria:
ubi ab interpretibus vox fatis accipiturpro fat. Verum ego longe aliam
30 audori fuiife mentem arbitror : fcripfifieque eum fati ferax , hoc eft, fege-
tis ferax . nam omnino debebat addidiffe, cujus rei eflet ferax terra. fic e-
nim impatientem dixit fiugiferarum arborum ; continudque poftea pecorum fe-
cundam. Idem nofter eodem libro infra : 2Y>r enim cum ubertate foli kbore
contendunt, ut pomaria conferant, hortos fiepiant, ejr prata rigent. Sic ego le-
gendum ccnfeo pro vulgata lectione, qua: fic habet: utpomariaconfierant, cr pra-
ta fiepiant, & hortos rigent. quam jam alii ante me corrigere tentarunt in ha;c
verba : ut pomaria conferant, prata rigent, hortos fepiant . Verum horti re-
ftius pomariis continuantur , quam prata , qux fepe longius abfunt. In
vetuftioribus exemplaribus legebatur , ut pomaria conferant, & prata fieparent;
40 Sc in nonnullis fipararent. unde fatis manifeftc adparet, ab imperitis librariis
locum mifere fuiffe convulfum. Ceterum pr£ditKs verbis difertiffime au-
clor teftatur, ubertatem foli numquam Germania: defuiffe ; modo cura at-
que ftudium agricultura: prifcis illis Germanis adfuiffet. Sed fiugtferarum ar-
borum impatientem adfirmat fuifie : fcilicet ob nimiam cceli afperitatem , fri-
gusque. Frugiferas heic arbores intelligit non pomum &C pyrum filveftreis > fi-
ve agrefteis , quas fuiffe tum in Germania teftatur ipfe eodem libro his ver-
bis ; Cibi fimplices , agrejiia poma , recens fera , aut lac concretum : neque quer-
cum , autfagum, glandiferas arbores, quibus immenfa illa Hercinia filva fuit
refertiffima ; neque corylum , cujus ubique proventus : fed oleam, vitem, fi-
5° cum, amygdalum, perficum, prunum, mefpilum, cerafum, morum, item
malum Medicam , Armeniacam, Punicam, & id genus alias arbores ; qui-
bus Italia, ut nunc, fic olim abundabat. Verum tamen ne harum quidem
omnium impatiens fuifle folum Germaniae, pofterior comprobavit Germano-
rum follertia. nam dimidia nunc pars ejus Germanise, quam Ptolemaicam
vulgus nominat, versus meridiem pofita., Yaria producit vitis genera j in qui-
I 3 hm