Clüver, Philipp: Philippi Clüveri[i] Germaniae Antiqvae Libri tres: Opus post omnium curas elaboratissimum, tabulis geographicis, et imaginibus, priscum Germanorum cultum moresque referentibus, exornatum (Leiden, 1616) [Cicognara, 3991]

i6% PHILIPPI CLUVERII

bus generofiiTirnum numeraturid, quodRheniripamitttit, quibufdam Italicis
non modo conferendum , fed &c prxferendum . Pomaria autem ubique
conferuntur , mira foli indulgentia , unde arborarii fruclus abundantillimi,
vario genere: nam prxter malum Medicam, atque Punicam, reliqua: arbores
fupra nominatx benigniflime proveniunt. Nec hortis fua deeft variorum ole-
rum leguminumque gratia. Porro, idem nofter eodemlibro; ^urum, in-
quit,' & argentum propitii, an irati dii negaverint, dttbito. nec tamen ajfirmaverim,
nullam Germanix venam argentum aurumve gignere: quis enim[crutatus esi ? Cur-
tium Rufumfcrutatumellein Mattiacorum agro , poftea comperit ipfe Taci-
tus i ut in Mattiacis oftendam. Hodie, folum Germania; multis in regioni- io
bus efie argenti dives, vulgo fcitur. nec ignotum, Rheni flumina fuperion-
bus fxculis fuifle aurifera: unde nummis quibufdam aureis etiamnum cognor
men Rhenanis. In Bojohemi autem metallishac etiam xtate nonnihil auri
efFoditur. Necvaria gemmarum genera eidem Bojohxmo defunt. LTnde
fatis patet, ftudium inveftigandi, curandique Martia illi pnfcum Germano-
rum genti defuifle , non res ipfas. Subjicit auctor fuperioribus ifta : Teco-
vum fecunda , fed plerumque improcera. ne armentis quidem fuus honor , aut gloria
frontis. Hoc an de omni ad Danubium ufque Germania dittum voluerit,
equidem ego nefcio . nam in Veftofalia , &. continentibus versus feptem-
triones regionibus , quos Romani olim omnium maximearmispervagatifunt, 20
pra:fidiisque obfederunt, idem hodieque perquam verum eft. atinreliqua1
versiis meridiem Germania pecora nunc fatis procera, &. armentis ingens
frontis honor atque decus. Idem nofter eodem libro : Equi non forma con-
fiicni. & Carfar , belli Gallici comment. iv : JUmentis, quibus maxime Gallia,
deleclatur , qu&que impenfo parat pretio , Germani importatis non uumtur. fid qu&
funt apud eos nata parva atque deformia, hac quotidiam exercitatione, fummiutfint
Uboris , ejfficiunt. Hodie e diverfo Gallia equos e Germania impenib pretio
coemit : magnxque nonnullis Germania: nationibus ex equorum gregibus
quceruntur opcs. Sed jam didis Germaniae noftras dotibus, adjiciantur & ali«e,
qua; non minus olim , quam nunc beatam eam reddiderunt; nempe con- 36
denfis in faltibus opacisque in arbuftis varium gcnus ferarum ac volucrum,
quar ad victum ufurpari folent 3 fluminum atque ftagnorum pifculentiflimo-
rum innumerabilis multitudo ; fontes calidi , acidulique , qui multis locis
fcaturientes omni morborum generi medelam adferunt. Hax omnia cum
fupra didis in unum fi conferas; manifcftum jam erit, Germaniae noftra^ad
molliter luxuriofcque agendum multa , ad bene commodeque viven-
dum nihildeefie. nam urbeis quoque > & ardificia , reliquis
gentibus, una excepta Italia, nos haberc
prxftantiora, nemo gnarus
negare poteft.

Cap,