DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.9325#0273
m PHILIPPI CLUVERII
quod Iuftinus,Tertullianus>Artiobius,La<ftantius,Auguftinus,& alii antiqui
aUctores ecclefiaftici, fabulas plurimum poetarum confutare laboraverint* No.
ftro demum hoc fa:culo fuerunt viri do&rina pariter ac pietate confpicui, qui
demonftrare fummo conatu ,maximoque labore aggrefli funt, ipfam gentium
theologiam unum verum Deum, rerum cun&arum conditorem, moderato-
remque, tradidifle. quo in argumento prxftantifiimam omnium, meo judicio,
locaverunt operam Auguftinus Steuchus Eugubinus, in opere, quod de perenni
philofophia compofuit; & poft hunc nuperrime nobiliihmus juxta ac doctiffi-
musvir Philippus Mornxus , in libro, quem deveritate religionis Oiriftianas
confcripfit. Verum.quianequehi, nee quisquam alius originem pluritatisdeo- i®
rum oftendit ;mihi hunc maxime locum paucis illuftrandum propofui: nullo
cquidem alio confilio, nulla alia de causa, nifi uti ea , quae de Germanorum
diis auctores antiqui tradiderunt, clarius, planiusque intelligantur.
Vnum igitur, a-ternum Deum , rerum omnium auctorem fimul ac con-
fervatorem , ab omni a:vo mortalibus crediturrt fuiiie , pluribus documentis,
teftimoniisque, ex Graecorum Latinorumque theologn, feu philofophia produ-
c*Hs, demonftraruntin libris prxdiclis Steuchus & Mornaeus. Non Gra:cos tan-
tum atque I atinos, fed alias quoque idem /enfifle genteis, paucis ego heic often-
dam. ^igyptios in eadem fuilie opinione , nemini dubitare licet , quan-
do Soloncm, Pythagoram , Socratem , Platonem, fk. alios Grxeorum fapien. 2<j
teis, ex ^Egypto , in qua pluribus annis peregrinati funt , ifthanc doclri-
nam haufiile, inter auclores convenit. De Indis igitur ita Philoftratus, in
vita Apolloniijibro iii , capite xi • Tf£t> (fyyfy vfurL,, ^ nKtuldHlw tyet*
^m^o'tov &iep ymToyt rSh tS(\u>{. r!w j[i uV OKHvq 3-eo7j , ot ra,pvtm durS KvQtpvu-
Qv. hoc eft: Primam ac perfeclijftmam fedem tribuendam efte deo geniteri hujw ani~
malis, id eft, totius mundi: proximam verb dtis, qui parteis ejm regunt. De Sar-
matis , qui poftea Slavorum magis nomine innotuerunt, Helmoldusin chroni-
co,lib. i, c.lxxxiv: Inter multiformia deorum numina, quibm arva ,fdvas, trifli-
tias, atque voluptates attribmmt, non diffitentur unum deum in ccelis, ceteris imperitan-
tem. illitm prxpotcntem cceleftia tantum curare: hos verb, diftributis officiis, obfequenteis, 3<3
defmgvine ejus procejjtjje j ejrunumquemqueebpr&ftantiorem , qubproximiorem illi dee
deorum . Ac paucis uti abfolvam ; omneis fic credidifle olim totius terrarum or-
bis gentes, teftis eft locupletiflimus Maximus Tyrius, in diflertatione prima, his
verbis : Ev tStu d}jj ttrohtfiu -~dtr<l £ d\tu(puvici, tva tfoij eu c* nruc-yi yy ojnc(puvov vcftov
x. hcyov, ort 3sog etg 'srctvjuv BaoiMvc ^ zrarqp , Kj 3w •zro&ot, SiS TfouliC, o-miapxo^ti
$i£. ravTX x, o £'fo!w hiy\, k o @dp£ctP@*, k. o Yi7r{purnq , x\ o S-ct,Xciilt@^, m o obQos , x, o
cttro(p@^ xotv dm ra uKioum gAsjjf rctc tjtcvuc , kc&kh ireoi roisftyj etvtcj^ovla, ctyx* fictXa,,
TflTf c/[e Kci&frvooSl/tJot. Id eft : In hac tantapugna, corttentione, atque opmionum varietate,
in co leges omnittm atque cpiniones cenvenire %>ide<ts 5 deum efe ttnum, tegem omnium, (tc pa~
trem. huic multos additos efe deos altos, qui fuprcmiillius deifnt fiiii , & quaf colleg.t.. in eo
Gr£cus cttm barbaro, continentts incola cum infitlano, Japiens confcntit cumJlulto; ut f wque
adextrema oceani litoraprogrediarts, illic quoque deostnventurusfs 5 quihaud procul aliis ert-
u ntur, alits occidunt. Hic auftor fatis aperte etiam oftendit, quinam alii fuerint
llli dii, fupremi illius dei filii: nempe fidera cceleftia; quat aliis gentibus ad ocea-
num orientalem oriuntur; aliis ad occidentalem occidunt. quod difertius ad-
J\cuftovuv So-iotf. id eft : Njc enim trtgtnta
fupremi illtus flti & amici funt, (edinnumeri: partim in coelo jlellarum corpora , partim w
Athere geniorum efemix. Et difTertatione xxxviii : O*^ S-toc, 0 ruv ovruv ra-etr^
K&yhptxpyos,0 nrpio-Qvrtp(^> f^/) yAtx, 7rpto-£vTtpt@' fy> XfStvS, kputIuy </[s xpovn
cquv<&, £ -srctojis <pvo~eus. hoc eft : Deus namque crnntum, qudt exftant, pater conditor-
que, Jole antiquior, antiquior ccelo, omni tempcre major, omni<evo, ejr quidquid tn natura
mutatur. Sic & Julianus, in hymno, regi omnium rerum foli dicato : eI?fi\v r
cAuv dl^mfiyec ' oto^oi <^s «j kxt S&vct •zrt£/m*£vTtg dl^mpyiKot &tet. id eft : Vnus
quidcm
quod Iuftinus,Tertullianus>Artiobius,La<ftantius,Auguftinus,& alii antiqui
aUctores ecclefiaftici, fabulas plurimum poetarum confutare laboraverint* No.
ftro demum hoc fa:culo fuerunt viri do&rina pariter ac pietate confpicui, qui
demonftrare fummo conatu ,maximoque labore aggrefli funt, ipfam gentium
theologiam unum verum Deum, rerum cun&arum conditorem, moderato-
remque, tradidifle. quo in argumento prxftantifiimam omnium, meo judicio,
locaverunt operam Auguftinus Steuchus Eugubinus, in opere, quod de perenni
philofophia compofuit; & poft hunc nuperrime nobiliihmus juxta ac doctiffi-
musvir Philippus Mornxus , in libro, quem deveritate religionis Oiriftianas
confcripfit. Verum.quianequehi, nee quisquam alius originem pluritatisdeo- i®
rum oftendit ;mihi hunc maxime locum paucis illuftrandum propofui: nullo
cquidem alio confilio, nulla alia de causa, nifi uti ea , quae de Germanorum
diis auctores antiqui tradiderunt, clarius, planiusque intelligantur.
Vnum igitur, a-ternum Deum , rerum omnium auctorem fimul ac con-
fervatorem , ab omni a:vo mortalibus crediturrt fuiiie , pluribus documentis,
teftimoniisque, ex Graecorum Latinorumque theologn, feu philofophia produ-
c*Hs, demonftraruntin libris prxdiclis Steuchus & Mornaeus. Non Gra:cos tan-
tum atque I atinos, fed alias quoque idem /enfifle genteis, paucis ego heic often-
dam. ^igyptios in eadem fuilie opinione , nemini dubitare licet , quan-
do Soloncm, Pythagoram , Socratem , Platonem, fk. alios Grxeorum fapien. 2<j
teis, ex ^Egypto , in qua pluribus annis peregrinati funt , ifthanc doclri-
nam haufiile, inter auclores convenit. De Indis igitur ita Philoftratus, in
vita Apolloniijibro iii , capite xi • Tf£t> (fyyfy vfurL,, ^ nKtuldHlw tyet*
^m^o'tov &iep ymToyt rSh tS(\u>{. r!w j[i uV OKHvq 3-eo7j , ot ra,pvtm durS KvQtpvu-
Qv. hoc eft: Primam ac perfeclijftmam fedem tribuendam efte deo geniteri hujw ani~
malis, id eft, totius mundi: proximam verb dtis, qui parteis ejm regunt. De Sar-
matis , qui poftea Slavorum magis nomine innotuerunt, Helmoldusin chroni-
co,lib. i, c.lxxxiv: Inter multiformia deorum numina, quibm arva ,fdvas, trifli-
tias, atque voluptates attribmmt, non diffitentur unum deum in ccelis, ceteris imperitan-
tem. illitm prxpotcntem cceleftia tantum curare: hos verb, diftributis officiis, obfequenteis, 3<3
defmgvine ejus procejjtjje j ejrunumquemqueebpr&ftantiorem , qubproximiorem illi dee
deorum . Ac paucis uti abfolvam ; omneis fic credidifle olim totius terrarum or-
bis gentes, teftis eft locupletiflimus Maximus Tyrius, in diflertatione prima, his
verbis : Ev tStu d}jj ttrohtfiu -~dtr<l £ d\tu(puvici, tva tfoij eu c* nruc-yi yy ojnc(puvov vcftov
x. hcyov, ort 3sog etg 'srctvjuv BaoiMvc ^ zrarqp , Kj 3w •zro&ot, SiS TfouliC, o-miapxo^ti
$i£. ravTX x, o £'fo!w hiy\, k o @dp£ctP@*, k. o Yi7r{purnq , x\ o S-ct,Xciilt@^, m o obQos , x, o
cttro(p@^ xotv dm ra uKioum gAsjjf rctc tjtcvuc , kc&kh ireoi roisftyj etvtcj^ovla, ctyx* fictXa,,
TflTf c/[e Kci&frvooSl/tJot. Id eft : In hac tantapugna, corttentione, atque opmionum varietate,
in co leges omnittm atque cpiniones cenvenire %>ide<ts 5 deum efe ttnum, tegem omnium, (tc pa~
trem. huic multos additos efe deos altos, qui fuprcmiillius deifnt fiiii , & quaf colleg.t.. in eo
Gr£cus cttm barbaro, continentts incola cum infitlano, Japiens confcntit cumJlulto; ut f wque
adextrema oceani litoraprogrediarts, illic quoque deostnventurusfs 5 quihaud procul aliis ert-
u ntur, alits occidunt. Hic auftor fatis aperte etiam oftendit, quinam alii fuerint
llli dii, fupremi illius dei filii: nempe fidera cceleftia; quat aliis gentibus ad ocea-
num orientalem oriuntur; aliis ad occidentalem occidunt. quod difertius ad-
J\cuftovuv So-iotf. id eft : Njc enim trtgtnta
fupremi illtus flti & amici funt, (edinnumeri: partim in coelo jlellarum corpora , partim w
Athere geniorum efemix. Et difTertatione xxxviii : O*^ S-toc, 0 ruv ovruv ra-etr^
K&yhptxpyos,0 nrpio-Qvrtp(^> f^/) yAtx, 7rpto-£vTtpt@' fy> XfStvS, kputIuy </[s xpovn
cquv<&, £ -srctojis <pvo~eus. hoc eft : Deus namque crnntum, qudt exftant, pater conditor-
que, Jole antiquior, antiquior ccelo, omni tempcre major, omni<evo, ejr quidquid tn natura
mutatur. Sic & Julianus, in hymno, regi omnium rerum foli dicato : eI?fi\v r
cAuv dl^mfiyec ' oto^oi <^s «j kxt S&vct •zrt£/m*£vTtg dl^mpyiKot &tet. id eft : Vnus
quidcm