Clüver, Philipp: Philippi Clüveri[i] Germaniae Antiqvae Libri tres: Opus post omnium curas elaboratissimum, tabulis geographicis, et imaginibus, priscum Germanorum cultum moresque referentibus, exornatum (Leiden, 1616) [Cicognara, 3991]

G E R M A N I ^ ANTIQ^ L I B. L

vocabula ;ut fupra , cap. i x, dixi: quorum nonnulla etiamnum durant. Sed
idem Martis dies plurima; noftratmm parti vulgo vocatur , iuperioribus Din-
gestag, Saxonibus Dtngesdach; inferioribus, circa drvortia oftiaque Rheni, itidem
Dingesdach, &L Dyjfendach Dysdach ^eptemmonaXibus Tiisdag;tk. AnghsinBri-
tannia , Tuesday; nonnullis etiam Germanis fuperioribus Zinstag. Hoc nomi-
nis unde omnibus pariter Germanis quaditum, haud facile difpeclu eft. Luca-
nus,lib. i.utfupra relatum, treisrefert GallorumdeospraxipUos,humanisho-
ftiis placari folitos, his verfibus :

Et quibm immitis placatnr fangvine diro
io Teutates ; horrensque feris altaribus Hefm;

Et Taranis Scythkx non mttior ara Dtan*.
Ex his quisnam fuerit Teutates, quis item Taranes, fupra dictum eft. H e s v M
efie Martem, ex eo conjecerim, qudd ferts altaribus hoirentem cognominat. quod
Marti convenire, jam antea, cap. x x 11> ex Tacito didicimus. cui confentiens
C£eiar,dicto comment. v 1, 'JMrrtem, ,bella regere arbitrantur. huic ,quum

fraelio dtmicare confl ituerunt, ea, qiu bello ceperint, plerumque devovent. Et Jornan-
des.inlibro de rebus Gothicis ; iMartem femper afperrimaplacavere cultura.nam
victim* e\us mortes fuere captorum. Nomen igitur alterum Martis apud Celtas
fuifie arbitror Th i e s . ex quo factum , adfpiratione abje&a , Ties. unde fe-
20 ptemtrionales, antiquitatem lingvae mirum in modum pra; reliquis Germanis
in plerisq, fervantes, etiamnumhabent riisdtg,&C Kheni oftiorum accolar, muta-
talitera adlpirata in moiliorem Dysdach:his quidpey idem lonat, quod feptem»
trionalibus geminum «,8c fuperioribus plerisque Germanis diphthongus ie,
pofteriores deinde , adject.i , pro ratione grammatices , una fyllaba, fecere
Tteffcndach ,&ve Dyjendich. poftremi vero ,hoc icerum contrahentes, metatheu*
quadam literarum dixere Dinstag. Sc alii, paullum iterum dilatantes, Dingesdaeh.
alii interim jam ab initio 0 vertentesin z ( quod etiam ex ©gu0in Zet)? fa&um,
fupra oftendi) pro Thiestag, dixerunt Ziestag: & deinde, modo prjedicto, Ziepn*
tag j tandem Zinstag. Lucanus vero t ck 0 metri causa abjecifle videtur:
30 unde effectum vocabulum H e s u s , pro Thesus: five hoc quoque dialecto-
rum aliqua apud Gallos fic ferente. Apud Lactantium varie in variis exempla-
ribus legitur modd Efus, modo ^/»:evidentiffimo argumento, vocabulum elTc
corruptum. quia tamen in hoc eft H,&c in illo f; reftituendum ex Lucano cenfeo
integrum fanumque nomen Hefus. nam ex Lucano id nominis defumlifte La-
ctantium, haud dubium eft.

Ceterum auetor nofter,hifloriar. Iib. 1 v; Tentieri, inquit, Rheno discreta gens,
mips letatis, mandata apttd conctlium ^Jgrippinenfmm edi jubent. qu& ferocifimus e legatis
tn huntmodumprotulit: RediJJevos incorpits,nomenque Germanu,communibtts deisjed
prdcipuo dconim Martigrates agimus: Martem heic difertiflime praxipuum Germa-
40 norum adpellat auttor deum . 8c tamen in libro de Germania,Z)mw», inquit,
maxime CMercurium coknt: cui, certis diebus, hummis quoqrte hoftiis litarefas habent.
Herculcm ac Martem concefis animaltbus placant. quxcerte inter fe pugnant; ita, uti
utrum (itverum,de Mercurio,an deMarte, omnino dubitare cogaris. Pro Her-
curio equidem maxirne facit, quod Cxfar de Gallis ait: Deum maxime Mercurium
colunt. at non minus pro Marte, quod Jornandes tradit, hunc afferrima femper Go-
thosplacavijfe cucultura,nempe morttbm captorumdtem quod Macrobius de Hifpanis,
Germanorumfimulac Galloru confangvineis teftatur, eos maximareligione Mar-
tem celebraffe. Sed de Germanorum gente difertiffimum cum Tacito perhibet te-
flimonium Procopius, Gothicarum rerumlib.ii.de Sveonibus, ac reliquis Scan-.
50 dinavia: peninfula:, quam falfo adpellat nomine Thulen,incolis italoquens: t£*
npetav o-<pi<ri jo Koit&igziv cu9^U7ro( 657f, evtrtp ou tiaovolXulov Tzroiq&cuvro Ts-purov. T$TovyotP tS
h *« 66xo-iV, 't7rei Qiov cwtov vofM(^s<ri piynpv• id eft: Hofliarum illts pulcherrimaefi homo,
quem omnium primum in prcelio ceperint. hunc Martt immolant; ut quem deorum maximum
ducuut. Summoequidemjure Mercurium, fiveTHEUTHdeummaximacoIue-
runt omnes Celca; religione 5 quia ab hoc originem fuam fefe habere haud igno-

X z rabant,