DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.9325#0306
G F. R M A N I y£ ANT! Q, L I B. i;
una cum reliquis mortalibus , circumdUcH, trinam hanc divinitateni rebus a
vcro xternoque Deo conditis attribuerunt, Soli, Luna:, ac Vulcano: ita, uti
Solem intelligerenteireDeumpatrem; Lunam, Deum tilium, Ignem,Deiim
Spintum lanctum : quia horum maxima erat omnibiis in rcbus virtusatq^^
poteftas. Vetuftiffimos idem fenfiife/Egyptios,oftenditDiodorus, lib. i,his
Verbis : t#{ o\ovjj Kctr A^tyvftov cpctcrt cuBoutrag ro -zsrctKcuov ywojJH/izss, ctva&Xi-^cuv-
rctg eig rov Koo-ftov, kJij ttjv ruv oKcov (pviriv Ket&.vsActyivjctg K&f $-ctvudffctfjot^ , xs^vKctQeiv
vcq d\vo Qexg etiotvs r\ y&f Tzrpcorisg, rovrs H&kv, kj rijv ^.tAtjvltu. "TxTxg cfk rxg Bexs v<p[~
^ctfjcu rov <rv[tTrou>{& koct^ov <f\joiK&v, •tektyovQ.g ri av^ovlotg TsdvQ.. ro c/[g izv*o fXi^io^.
l o vtvopSi/JOV H<pcu$uv ovofzdtrcu, voftto-oujcc; ftiyctv etvou Ssov, «yt/ 'srofi^d ovfjt&dtlM&^ TxeL<r\v dg
yivarlv ri k, tiKhoui ctvtyQv. Id eft : Vetuftifftmos ajttnt in k^AEgypto mortdeis, qttum-
mundumfitfj/icerent, cuncfarumque rerum naturam cttm ftupore admirarentur, duos ejfe
deos conjecife, xternos, atque omnium primos, Solem ac Lunam. hos deos mundum um-
•verfttm qtibernareJlatttunt, ntttrienteis & augenteis omnia . Ignemporro per interpre-
tationem Vulcanum dicere; & ipjitm magnum deum ejfe exiftimanteis, qtti multum adcun-
cfarum rerumgenerationem, exaclumque incrementum conferat. Sed ha^c iententia
de noftris Germanis uti fiatis firmetur, pluribus oftendendum erit argumen-
tis, rationibusque idoneis, reliquum etiam mortalium genus initiolin Sole?
Luna,ac Vulcano, trinitatem unius veri Dei veneratum efle. Ac deDeo e-
20 quidem patre, quemSolem interpretabantur , fatis jam planum eiTeputo.
omnia quidpe reliquorum deorum numinaad unum (pecliare Solem, & om-
neis virtutes, effectusque qui Soli tribuebantur , uni convenire Deo, cuncta-
rum rerum opifici; pluribus fupra validiflimisque expofitum eft documentis.
De Deo igitur Filio , ac de Deo Spiritu fanclo, nunc explananda eft opinio.
J u n o n E m efle Lunam, jam antea oftenfum eft. Grjeci eam adpeila-
bant hooui- quod vocabulum nihil aliud fignificat, aifi derem. Macrobius,
lib. i in fomnium Scipionis, cap. x v11; Iuno, inquit, ejr foror Iovis, & conjtwx
'vocatur. Efl autem Iuno aer: & dicitur foror, quia iisdem feminibm, quibm ccelum, etiam
aer ett procreattts; conjunx, quia aer fubjetlus eft cwh. Ccelum heic intelligit Jo-
30 vem. Jupiterigitur quum fit ceternus ille 0 ef ©, five zet1c, five 0 e o'c,
ftve D £ u s; rede Junonem interpreteris Dei xterni filium ,Jesum Chri-
stu m; qui iisdem feminibus, quibuspater, ab seterno exiftitit: unde etiam
non foror, fed frater potius Dei patris videri poterat; quia illi xquxvus erat»
fubjectus itcm eidem vere dicitur; non ut conjunx, fed ut filius. Ex Jovis au-
tem ac Junonis conjugio Vulcanum natum, antiqua tradit gentium theolo-
g;ia ; tefte Homero, odyfteje libro v. eumrecle interpreteris Spuitum
s a n c t u m ; qui a Deo patre fimul, & filio proceffit. Ignea hujus virtus ac
poteftas etiam viiibiliter in hisce terris adparuit, quum, poft adfcenfum Dei
hlii in ccelum, fuper apoftolos ejus veniens, lingvas eorum flammarum inftar
40 divideret. Igni autem comparatur propter puritatem ac fervorem. ignis
quidpe puriflimum omnium eft elementum,reliqua etiam elementapurgans.
Hinc Romulus, apud Dionyfium Hahcarnaflenfem, lib. r, Uv^tKo^ ^rcrxf]-
vcov yivicdg Kitevcrocg, t^otyi rov Mcov, Tocg <pXoyotg V7rto§awcntov{&. $ offiooo-mg ruv ptcto-f*ctTa)9
aiKct • id eft: Pyrisante tentoria incendi jujfts, educitpopulum, &expiandi causaperflam-
mas falirejubet. Tum lumen ineft igni: quod cummaxime Spiritui ianclo con-
vcnitj ut qui illuminat menteis noftras. ineft item fervor igni: quod idem SpL
ritui fanfto quam reckiffime congruit. is quidpe ardorem & fervorem pieta-
tis, omniumque virtutum excitatin animis electorum , uti nihil ardentiiis ad*
petant, quam id ipfiim, quod didat Spiritus. Hanc de ignea Spiritus fancti
50 vi opinionem quum etiam Germaninoftri tenerent; complureis fibi ab ignis
vocabulo tamfeminarum, quam virorum adfciverunt adpellationes; ut llde-
brand (quod nomen nunc corrupte dicitur Btllebrand, &Italis ^Aldobrando)
Ildirkh, ildegard; & id genus alias. nam ignis hodieque Danis dicitur I l d S'.
Hx autem adpellationes eadem ratione aSpiritu funt qua^fita:, ut a generali
Dei vocabuio Theuth innumera virorum nomina; quodfiipra, capite; ur,
X 3 often-
una cum reliquis mortalibus , circumdUcH, trinam hanc divinitateni rebus a
vcro xternoque Deo conditis attribuerunt, Soli, Luna:, ac Vulcano: ita, uti
Solem intelligerenteireDeumpatrem; Lunam, Deum tilium, Ignem,Deiim
Spintum lanctum : quia horum maxima erat omnibiis in rcbus virtusatq^^
poteftas. Vetuftiffimos idem fenfiife/Egyptios,oftenditDiodorus, lib. i,his
Verbis : t#{ o\ovjj Kctr A^tyvftov cpctcrt cuBoutrag ro -zsrctKcuov ywojJH/izss, ctva&Xi-^cuv-
rctg eig rov Koo-ftov, kJij ttjv ruv oKcov (pviriv Ket&.vsActyivjctg K&f $-ctvudffctfjot^ , xs^vKctQeiv
vcq d\vo Qexg etiotvs r\ y&f Tzrpcorisg, rovrs H&kv, kj rijv ^.tAtjvltu. "TxTxg cfk rxg Bexs v<p[~
^ctfjcu rov <rv[tTrou>{& koct^ov <f\joiK&v, •tektyovQ.g ri av^ovlotg TsdvQ.. ro c/[g izv*o fXi^io^.
l o vtvopSi/JOV H<pcu$uv ovofzdtrcu, voftto-oujcc; ftiyctv etvou Ssov, «yt/ 'srofi^d ovfjt&dtlM&^ TxeL<r\v dg
yivarlv ri k, tiKhoui ctvtyQv. Id eft : Vetuftifftmos ajttnt in k^AEgypto mortdeis, qttum-
mundumfitfj/icerent, cuncfarumque rerum naturam cttm ftupore admirarentur, duos ejfe
deos conjecife, xternos, atque omnium primos, Solem ac Lunam. hos deos mundum um-
•verfttm qtibernareJlatttunt, ntttrienteis & augenteis omnia . Ignemporro per interpre-
tationem Vulcanum dicere; & ipjitm magnum deum ejfe exiftimanteis, qtti multum adcun-
cfarum rerumgenerationem, exaclumque incrementum conferat. Sed ha^c iententia
de noftris Germanis uti fiatis firmetur, pluribus oftendendum erit argumen-
tis, rationibusque idoneis, reliquum etiam mortalium genus initiolin Sole?
Luna,ac Vulcano, trinitatem unius veri Dei veneratum efle. Ac deDeo e-
20 quidem patre, quemSolem interpretabantur , fatis jam planum eiTeputo.
omnia quidpe reliquorum deorum numinaad unum (pecliare Solem, & om-
neis virtutes, effectusque qui Soli tribuebantur , uni convenire Deo, cuncta-
rum rerum opifici; pluribus fupra validiflimisque expofitum eft documentis.
De Deo igitur Filio , ac de Deo Spiritu fanclo, nunc explananda eft opinio.
J u n o n E m efle Lunam, jam antea oftenfum eft. Grjeci eam adpeila-
bant hooui- quod vocabulum nihil aliud fignificat, aifi derem. Macrobius,
lib. i in fomnium Scipionis, cap. x v11; Iuno, inquit, ejr foror Iovis, & conjtwx
'vocatur. Efl autem Iuno aer: & dicitur foror, quia iisdem feminibm, quibm ccelum, etiam
aer ett procreattts; conjunx, quia aer fubjetlus eft cwh. Ccelum heic intelligit Jo-
30 vem. Jupiterigitur quum fit ceternus ille 0 ef ©, five zet1c, five 0 e o'c,
ftve D £ u s; rede Junonem interpreteris Dei xterni filium ,Jesum Chri-
stu m; qui iisdem feminibus, quibuspater, ab seterno exiftitit: unde etiam
non foror, fed frater potius Dei patris videri poterat; quia illi xquxvus erat»
fubjectus itcm eidem vere dicitur; non ut conjunx, fed ut filius. Ex Jovis au-
tem ac Junonis conjugio Vulcanum natum, antiqua tradit gentium theolo-
g;ia ; tefte Homero, odyfteje libro v. eumrecle interpreteris Spuitum
s a n c t u m ; qui a Deo patre fimul, & filio proceffit. Ignea hujus virtus ac
poteftas etiam viiibiliter in hisce terris adparuit, quum, poft adfcenfum Dei
hlii in ccelum, fuper apoftolos ejus veniens, lingvas eorum flammarum inftar
40 divideret. Igni autem comparatur propter puritatem ac fervorem. ignis
quidpe puriflimum omnium eft elementum,reliqua etiam elementapurgans.
Hinc Romulus, apud Dionyfium Hahcarnaflenfem, lib. r, Uv^tKo^ ^rcrxf]-
vcov yivicdg Kitevcrocg, t^otyi rov Mcov, Tocg <pXoyotg V7rto§awcntov{&. $ offiooo-mg ruv ptcto-f*ctTa)9
aiKct • id eft: Pyrisante tentoria incendi jujfts, educitpopulum, &expiandi causaperflam-
mas falirejubet. Tum lumen ineft igni: quod cummaxime Spiritui ianclo con-
vcnitj ut qui illuminat menteis noftras. ineft item fervor igni: quod idem SpL
ritui fanfto quam reckiffime congruit. is quidpe ardorem & fervorem pieta-
tis, omniumque virtutum excitatin animis electorum , uti nihil ardentiiis ad*
petant, quam id ipfiim, quod didat Spiritus. Hanc de ignea Spiritus fancti
50 vi opinionem quum etiam Germaninoftri tenerent; complureis fibi ab ignis
vocabulo tamfeminarum, quam virorum adfciverunt adpellationes; ut llde-
brand (quod nomen nunc corrupte dicitur Btllebrand, &Italis ^Aldobrando)
Ildirkh, ildegard; & id genus alias. nam ignis hodieque Danis dicitur I l d S'.
Hx autem adpellationes eadem ratione aSpiritu funt qua^fita:, ut a generali
Dei vocabuio Theuth innumera virorum nomina; quodfiipra, capite; ur,
X 3 often-