DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.9325#0372
3io PHILIPPI CLUVERII
Eqmm, inquit, qui maximus inter alios habetur, tjr ut facer ab his veneratur,fuperfixtts
in terram duorum cufipideis hafitlmm, inter fe transmifforum, fitpplici obfequio ducunt: ejr,
pr&miffis forttbus, quibus id exploravere prius,per hunc, quafi divinum, denuo auguran-
tur: ejrfi in duabus his rebus par omnium apparet, fiictis completur. Propriumhoc
prxiagium, ait Tacitus, fmfle Germanorum. ego vcrb dubito, an non&Sar-
matis, &L Periisid fuerit, ejus a:vo, communc. Sarmata; certe, five Slavifuere
Lufcicii; quos nunc Luiatios vulgo vocant. &in exercitu Xerxis, Perfarum
regis, qui bellum Grxcia: intulit, fuiHe txs n iWaf w wtt 5 to agfjutTo ijsV, id
eftj equosfacros, & currum fiacrum, auclor eltHerodotus, lib. vn. 6cm Cyri ex-
ercitu, quum Babylonem ispeteret, fuiiie '^tlwznstAeww, id e(l,fitcros cquosm
candidos , idem eft teitis , libro r. Vnde equidem collegerim, huncetiam
Germanorum ritum fuiife vetuftiflimum , in Afla , ante gentium difperilo-
nem exortum.
Aliud hinc prxlagii genus fubjicit continuoauctor nofter, his verbis: Eji
ejr alia obfervatio aifipiciorum; qua gravium bellorum eventus explorant. Ejusgentis,
cum qua beltumeft, captivum, quoqno modo interceptum, cum electopopulariumfuontm3
fatriis quemqtte armis, committunt. vicioriahujus, velillius,pro pr&judicio accipitur.
Atque hxxiuntgenera divinationum, quae Tacitus Germanis uutata re-
cenfet. Alia etiam, praeter hcec,habuiiie eos, haud dubium eft. Pliniusjib.xxx,
cap. 1, omnem augurandi divinandique fcientiam magicam adpellans artem; 20
Britannia, inquit, hodieque eam attonite celebrat, tantis ceremoniis, ut dedtffe Perfis vi-
deri poffit. adeo ista toto mundo confiensere.. quamquam dificordi, ejr fibi ignoto. paullo
autem an te : Primus exftat, utequidem invenio, commentatm de ea Ofthanes, Xerxem
regem Perfiarum in bello, quod is Gracu intulit, comiutus. Initio vero capitis 11: vt
narravit Osthanes, fipecies ejusplnres funt. namque ejr ex aqui, ejpex fphxris, ejr ex aere,
ejrexfieHis, exlucernis, ac pelvibus, fiecuribusque, ejr multis aliis modis divinapromit:
fmterea umbrarum irfierorumque colloquia. Omneis hos modos, velfaltem pleros-
que, noniolum Britannos, ied reliquos etiam Celtas exercuifle, exGermano-
rumconjicio exemplo, quod Plutarchus adnotavitin viti Ca^farisj proelium
hujus commemorans quod cum Arioviito, Marcomannorum rege, in Gallia jo
commiiit. eTt* j) fA.aLft>.ov, inquit, cwtxs >jfj.£Aujui rd fA.cuiTiV[jt.ct&,T 'npcSv yuwcurocov, ctj
•srot&lAuv d[UcciC ■zsfso-ZtevTxQti, i&i pevy,d.Ta)v iMyuo"tc £ iJ/9<poiff TntucLt£o'$fJcq, <zr£9i8tcari-
Zpv, kjc wtrcy li<x>%lu> riGtcQg zs-g/v cfhhd^cu vicw crt\lu>lu>. hoc eft: tJMagis etiam eos
retardaverunt facrarum feminarum vaticinationes : qun infteclis amnium vorticibus,
fluentorumquegjris acftagoribm notatis; certis inde ftgnis futura prtdicebant. h* prce-
lium ante novarn lunam committere vetabant. Ceterb Piinius, toto libro trigeil-
mo, varios magica; artis mirosque recenfet modos, partimrerum natura;
congruenteis, partim veneticiis obnoxios. quos omnium pariter olim gen-
tium tenuifle facerdoteis, feu theologos, philofbphosque, ac palam exercuif-
fe, fupra, cap. xxi v., oitenfum eft. Lasdem magicas , feu verius veneficas ar- 4«
teis etiam nunc, non modo apud barbaras profanasque genteis , fed inter
Chriitianos quoque vigere , nihil mirumiit: quandoquidem idem humani
generis ia*viflimus hoftis Satanas, qui ab initio mox in primis mortaIibus,deo
rebellibus Caini pofteris, eam feminavit, hodieque & vivit &; humano gc-
neri infldiatur,- plunmamque ejus partem , cumhis, tum aliis illecebris, in
eumdem fecum a;ternum.illum trab.it ignem . Credat nunc, quisquis velit,
lagas magosque nullos efle , nec arte iiia quidquam pofle . Quod tamen cre-
dere proriusneminem ego exiftimo , niflcuiaut ipia divinarum juxtahuma-
narumque rerum ignorantia imponit, aut nefandus ille, nimiumque (heu
dolor! j inter etiam Chriftianos hodie.pervagatus dQtto-pcc perfvadet. Verum Q
jam inde a pnmis fuere frculis, qui adrirmare haud veriti funt, totam de deo
immortdi opwionem ftciam effe ab hominibus fapientibus reipublu& causa; ut, quos ratio
nan pvfftt, eos.ad offkium religio ditceret: quod teftatur Cicero , in primodena-
tura deorum. unde jftj etiarn nati funt verius,quiPetronio Arbitro adfcribun-
tur, homini inLbidines c*:impietatem efluiiiiimo. funt autem ifti:
Primtts
Eqmm, inquit, qui maximus inter alios habetur, tjr ut facer ab his veneratur,fuperfixtts
in terram duorum cufipideis hafitlmm, inter fe transmifforum, fitpplici obfequio ducunt: ejr,
pr&miffis forttbus, quibus id exploravere prius,per hunc, quafi divinum, denuo auguran-
tur: ejrfi in duabus his rebus par omnium apparet, fiictis completur. Propriumhoc
prxiagium, ait Tacitus, fmfle Germanorum. ego vcrb dubito, an non&Sar-
matis, &L Periisid fuerit, ejus a:vo, communc. Sarmata; certe, five Slavifuere
Lufcicii; quos nunc Luiatios vulgo vocant. &in exercitu Xerxis, Perfarum
regis, qui bellum Grxcia: intulit, fuiHe txs n iWaf w wtt 5 to agfjutTo ijsV, id
eftj equosfacros, & currum fiacrum, auclor eltHerodotus, lib. vn. 6cm Cyri ex-
ercitu, quum Babylonem ispeteret, fuiiie '^tlwznstAeww, id e(l,fitcros cquosm
candidos , idem eft teitis , libro r. Vnde equidem collegerim, huncetiam
Germanorum ritum fuiife vetuftiflimum , in Afla , ante gentium difperilo-
nem exortum.
Aliud hinc prxlagii genus fubjicit continuoauctor nofter, his verbis: Eji
ejr alia obfervatio aifipiciorum; qua gravium bellorum eventus explorant. Ejusgentis,
cum qua beltumeft, captivum, quoqno modo interceptum, cum electopopulariumfuontm3
fatriis quemqtte armis, committunt. vicioriahujus, velillius,pro pr&judicio accipitur.
Atque hxxiuntgenera divinationum, quae Tacitus Germanis uutata re-
cenfet. Alia etiam, praeter hcec,habuiiie eos, haud dubium eft. Pliniusjib.xxx,
cap. 1, omnem augurandi divinandique fcientiam magicam adpellans artem; 20
Britannia, inquit, hodieque eam attonite celebrat, tantis ceremoniis, ut dedtffe Perfis vi-
deri poffit. adeo ista toto mundo confiensere.. quamquam dificordi, ejr fibi ignoto. paullo
autem an te : Primus exftat, utequidem invenio, commentatm de ea Ofthanes, Xerxem
regem Perfiarum in bello, quod is Gracu intulit, comiutus. Initio vero capitis 11: vt
narravit Osthanes, fipecies ejusplnres funt. namque ejr ex aqui, ejpex fphxris, ejr ex aere,
ejrexfieHis, exlucernis, ac pelvibus, fiecuribusque, ejr multis aliis modis divinapromit:
fmterea umbrarum irfierorumque colloquia. Omneis hos modos, velfaltem pleros-
que, noniolum Britannos, ied reliquos etiam Celtas exercuifle, exGermano-
rumconjicio exemplo, quod Plutarchus adnotavitin viti Ca^farisj proelium
hujus commemorans quod cum Arioviito, Marcomannorum rege, in Gallia jo
commiiit. eTt* j) fA.aLft>.ov, inquit, cwtxs >jfj.£Aujui rd fA.cuiTiV[jt.ct&,T 'npcSv yuwcurocov, ctj
•srot&lAuv d[UcciC ■zsfso-ZtevTxQti, i&i pevy,d.Ta)v iMyuo"tc £ iJ/9<poiff TntucLt£o'$fJcq, <zr£9i8tcari-
Zpv, kjc wtrcy li<x>%lu> riGtcQg zs-g/v cfhhd^cu vicw crt\lu>lu>. hoc eft: tJMagis etiam eos
retardaverunt facrarum feminarum vaticinationes : qun infteclis amnium vorticibus,
fluentorumquegjris acftagoribm notatis; certis inde ftgnis futura prtdicebant. h* prce-
lium ante novarn lunam committere vetabant. Ceterb Piinius, toto libro trigeil-
mo, varios magica; artis mirosque recenfet modos, partimrerum natura;
congruenteis, partim veneticiis obnoxios. quos omnium pariter olim gen-
tium tenuifle facerdoteis, feu theologos, philofbphosque, ac palam exercuif-
fe, fupra, cap. xxi v., oitenfum eft. Lasdem magicas , feu verius veneficas ar- 4«
teis etiam nunc, non modo apud barbaras profanasque genteis , fed inter
Chriitianos quoque vigere , nihil mirumiit: quandoquidem idem humani
generis ia*viflimus hoftis Satanas, qui ab initio mox in primis mortaIibus,deo
rebellibus Caini pofteris, eam feminavit, hodieque & vivit &; humano gc-
neri infldiatur,- plunmamque ejus partem , cumhis, tum aliis illecebris, in
eumdem fecum a;ternum.illum trab.it ignem . Credat nunc, quisquis velit,
lagas magosque nullos efle , nec arte iiia quidquam pofle . Quod tamen cre-
dere proriusneminem ego exiftimo , niflcuiaut ipia divinarum juxtahuma-
narumque rerum ignorantia imponit, aut nefandus ille, nimiumque (heu
dolor! j inter etiam Chriftianos hodie.pervagatus dQtto-pcc perfvadet. Verum Q
jam inde a pnmis fuere frculis, qui adrirmare haud veriti funt, totam de deo
immortdi opwionem ftciam effe ab hominibus fapientibus reipublu& causa; ut, quos ratio
nan pvfftt, eos.ad offkium religio ditceret: quod teftatur Cicero , in primodena-
tura deorum. unde jftj etiarn nati funt verius,quiPetronio Arbitro adfcribun-
tur, homini inLbidines c*:impietatem efluiiiiimo. funt autem ifti:
Primtts