DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.9325#0374
SU phi ilppi cluveri i
fj Aioytvys o $(>v£, t) l&ituv, tj Aictyo^ts, rj I.u<rtois, r, EVtaj^ft^, xn l'v$o{, %Ti KeAraf, «f«
Alyv-n\i@».A.tyi{o-i q r QaoZapuv o'i 'sr&eipti/djjjot, £ sivcu Ouis, ^ <srt9Voeiv yftuv.i^vTrijt txtxv
lc^vcy.v t%ov]is t!w ttI^v, S-vxo-i Ti naQaqus, uyvivgtrtv otrlus, Kj TiXtTots TtXSs-i, >tgt/ oeytuv
{pvAdHbHrt VOfiOV, Kj Tcl cZfoct 7Tcy.TiitQv} £<£ uv, OTl T£f QiXS ic^uP^S rt&XO-t , K, TifKuQv , UflO-
XoyrjTou. id eft : Et qtM non Barbarorum faptentiam laudtbu* extoHat ?ftqnidem nemo to-
rum ad contemtttm deorum umquamprobpfus efl; neque in dubium vocant ,jmt ne dit, an non
Jint, & curent ne res bumanas, an mn . TVjrno igttttr neque Indus, neque Celta, neque AEgj-
ptitts, eam cogitationem in animum indttxit, quam vel Fuemertu Mefjenius, <vel Btcgenes
Pbryx, velHtppo, vel Diagoras,ve/Sofias,vel denique Fpicums .fedbarbariijli,quos dixi,
coritendunt & tffedeos noftrt curam ^erere. ^tque hac immota fide tenentes, pure rem lO
dtvinamficiimt, fincJe vitam agunt, ceremonias obeunt, orgiorum legem obfervant, &'alia
patrant, cxqrtibus certum eff, qtibd deos objiinate colant, & vemrentur. Adeo fcilicet,
cum yEgyptii, Allyiii, Perfe, Sc Indi, tum Celtx noftri, majorum theologiam,
fivefapientiam.quamilli ab Adamo acceptamiis tradiderant,diligenter acfe-
duld, fummaque cum reverentia ad /Eliani etiam ufque tempora cultodiverunt;
quumjam dudum Graeciin abominandum iftum d9»o-f*ov prolapfi eflent. Vul-
garis equidem hxc fuit apud Grxcos atque Latinos , jam multis ab mde feculis,
&. nunc etiam noftris theologis e(t opinio, omneis homines, duce natura, fine
ulLi do&rina,habere anticipationem quamdam dei five deorum:eoque efle fa-
ctum , uti nulla ufquam gens reperta fuerit finedeorum cultu ac venerationc. zO
Verum huic ego opinioni haud temere fubfcripferim. namduce natura,qua:
nobispoftAdamilapfum totacorrupta vitiofaquemanfit,nec boni quidquam,
nifi fuppeditantc Spiritu fanclo, concipit,Protagoram potius eo pervectum fuif-
fe crediderim, uti omnino negaret fe(e de diis habere, quod liqueret, efTent,non
efTent, qualesvc eflcnt:& multo magis Diagoram illum Melium, & Theodo-
rum(indignum hoc nomine) Cyrenaicum, quinullosomninoefle putavcrunt.
equorum numero innumeri alii olim fucre, 8c etiamnum inter Chriftianos quo-
que reperiuntur. Certc, quidquid naturain nobis poifit, ea duce profe quisquc
excogitare nequivit, e(Te deum, efTeque unum fupremum atque a^iernum , qui
ccelum, & terram, & fidera, 8c angelos, 8c primum hominem creaverit: ange- 30
lorumvero quosdam imperium fuprcmi Deiadfecta(Te,bellumque illx mohtos;
ex quorum lapfu facTtam Typhonis reliquorumque dxmonum gcnerationcm:
animas hominum efleimmortaleis; corporibus heic femel intereundum; 5c poft
mukas /a,-cuIorum revolutiones ihaliam a-ternamquc vitam rcdcundum :mor-
talium genus aliquando aquarum eluvione fuifle deletum , prarterNoachum,
quem aliialio adpellaverunt nomine, & ejus familiam: mundum tandem igni
vel abfumtum vel purgatum iri. dein , cultus etiam divini ceremonias atque
ritus fi confideres; animalium immolationibus placandam e(Te divini numinis
iram , gratiamque ejus expofcendam : nihil neque publica; neque privata; rei
majoris alicujus momenti fine facrorum intercefiione eiTe occipiendum : in fa- 4©
cris verorebus omnibus album obfervaie colorem,8c reliquos ritus, quos pau-
cisfupra indicavi. Ha:c, inquam , atquc talia,cuum univerfa: non modo in no-
ltro hoc,quemEuropa-, Afix, Africaeque vocabulis diftingvimu.,fed in extero
ctiam ,Iongeque remotiffimo orbe crediderint gentes, ac religjofiffime obfejr-
vaverint; non naturaduce. fine aliqua docliina, lingulas per fedidici(ie,fed ma-
jorum traditionibus, jam indcaprimo mortalium Adamo manantibus, acce-
piile, ut fupra oftenfiim, certum e(t. Atquehinc funt illa: Gwcorum fapientum
voces; ws7rsp 0 7rxhcuos Ao'y@-' us 01 Tnc^cuo ccjai hoyut' <pacriv o\ af^dfoi' us Cpatriv 01
Trpio-QvTiaov • ld eft 5 ut antiquus eH fermo; tn anttqux fcritnt tradttiones; ut ajunt veteres;
utprtfci mortales adfjrmam. undeetiam illud Plutarchi, inlibro de Ifide: Aio t^j 50
7mfA.7jclAcu(^> ciVTt< Ka.nvQv 6k QicXoyuv ncy vofA.oQtTUV «f fi Tni^Txs *j <piXoo-o<pxs d\o£a,,
tUu cvpxlu) d^iazrojov t%iso-a, tIuj q 7r<Vif lc^v^v n&> ^vo-i^ahj^ov, ax cf Xoyois fxovov, tid\ji
a/ (p>ificus, dfo.a tv ti TiXiTajs, iv-t S-vo-leus,<c (2ap£agoiS,X; E foyQi 7ro?^.axS 7n£/<Pipoffyjlw.
idell : Proinde vetufltpma a profejiortbtts rerum facrarum ejr legum latortbus dertvata i»
focus atqtte philofophos efi opinio , auclore incognito, fedfide ftrma & wdeltbili,ncn in
fermo-
fj Aioytvys o $(>v£, t) l&ituv, tj Aictyo^ts, rj I.u<rtois, r, EVtaj^ft^, xn l'v$o{, %Ti KeAraf, «f«
Alyv-n\i@».A.tyi{o-i q r QaoZapuv o'i 'sr&eipti/djjjot, £ sivcu Ouis, ^ <srt9Voeiv yftuv.i^vTrijt txtxv
lc^vcy.v t%ov]is t!w ttI^v, S-vxo-i Ti naQaqus, uyvivgtrtv otrlus, Kj TiXtTots TtXSs-i, >tgt/ oeytuv
{pvAdHbHrt VOfiOV, Kj Tcl cZfoct 7Tcy.TiitQv} £<£ uv, OTl T£f QiXS ic^uP^S rt&XO-t , K, TifKuQv , UflO-
XoyrjTou. id eft : Et qtM non Barbarorum faptentiam laudtbu* extoHat ?ftqnidem nemo to-
rum ad contemtttm deorum umquamprobpfus efl; neque in dubium vocant ,jmt ne dit, an non
Jint, & curent ne res bumanas, an mn . TVjrno igttttr neque Indus, neque Celta, neque AEgj-
ptitts, eam cogitationem in animum indttxit, quam vel Fuemertu Mefjenius, <vel Btcgenes
Pbryx, velHtppo, vel Diagoras,ve/Sofias,vel denique Fpicums .fedbarbariijli,quos dixi,
coritendunt & tffedeos noftrt curam ^erere. ^tque hac immota fide tenentes, pure rem lO
dtvinamficiimt, fincJe vitam agunt, ceremonias obeunt, orgiorum legem obfervant, &'alia
patrant, cxqrtibus certum eff, qtibd deos objiinate colant, & vemrentur. Adeo fcilicet,
cum yEgyptii, Allyiii, Perfe, Sc Indi, tum Celtx noftri, majorum theologiam,
fivefapientiam.quamilli ab Adamo acceptamiis tradiderant,diligenter acfe-
duld, fummaque cum reverentia ad /Eliani etiam ufque tempora cultodiverunt;
quumjam dudum Graeciin abominandum iftum d9»o-f*ov prolapfi eflent. Vul-
garis equidem hxc fuit apud Grxcos atque Latinos , jam multis ab mde feculis,
&. nunc etiam noftris theologis e(t opinio, omneis homines, duce natura, fine
ulLi do&rina,habere anticipationem quamdam dei five deorum:eoque efle fa-
ctum , uti nulla ufquam gens reperta fuerit finedeorum cultu ac venerationc. zO
Verum huic ego opinioni haud temere fubfcripferim. namduce natura,qua:
nobispoftAdamilapfum totacorrupta vitiofaquemanfit,nec boni quidquam,
nifi fuppeditantc Spiritu fanclo, concipit,Protagoram potius eo pervectum fuif-
fe crediderim, uti omnino negaret fe(e de diis habere, quod liqueret, efTent,non
efTent, qualesvc eflcnt:& multo magis Diagoram illum Melium, & Theodo-
rum(indignum hoc nomine) Cyrenaicum, quinullosomninoefle putavcrunt.
equorum numero innumeri alii olim fucre, 8c etiamnum inter Chriftianos quo-
que reperiuntur. Certc, quidquid naturain nobis poifit, ea duce profe quisquc
excogitare nequivit, e(Te deum, efTeque unum fupremum atque a^iernum , qui
ccelum, & terram, & fidera, 8c angelos, 8c primum hominem creaverit: ange- 30
lorumvero quosdam imperium fuprcmi Deiadfecta(Te,bellumque illx mohtos;
ex quorum lapfu facTtam Typhonis reliquorumque dxmonum gcnerationcm:
animas hominum efleimmortaleis; corporibus heic femel intereundum; 5c poft
mukas /a,-cuIorum revolutiones ihaliam a-ternamquc vitam rcdcundum :mor-
talium genus aliquando aquarum eluvione fuifle deletum , prarterNoachum,
quem aliialio adpellaverunt nomine, & ejus familiam: mundum tandem igni
vel abfumtum vel purgatum iri. dein , cultus etiam divini ceremonias atque
ritus fi confideres; animalium immolationibus placandam e(Te divini numinis
iram , gratiamque ejus expofcendam : nihil neque publica; neque privata; rei
majoris alicujus momenti fine facrorum intercefiione eiTe occipiendum : in fa- 4©
cris verorebus omnibus album obfervaie colorem,8c reliquos ritus, quos pau-
cisfupra indicavi. Ha:c, inquam , atquc talia,cuum univerfa: non modo in no-
ltro hoc,quemEuropa-, Afix, Africaeque vocabulis diftingvimu.,fed in extero
ctiam ,Iongeque remotiffimo orbe crediderint gentes, ac religjofiffime obfejr-
vaverint; non naturaduce. fine aliqua docliina, lingulas per fedidici(ie,fed ma-
jorum traditionibus, jam indcaprimo mortalium Adamo manantibus, acce-
piile, ut fupra oftenfiim, certum e(t. Atquehinc funt illa: Gwcorum fapientum
voces; ws7rsp 0 7rxhcuos Ao'y@-' us 01 Tnc^cuo ccjai hoyut' <pacriv o\ af^dfoi' us Cpatriv 01
Trpio-QvTiaov • ld eft 5 ut antiquus eH fermo; tn anttqux fcritnt tradttiones; ut ajunt veteres;
utprtfci mortales adfjrmam. undeetiam illud Plutarchi, inlibro de Ifide: Aio t^j 50
7mfA.7jclAcu(^> ciVTt< Ka.nvQv 6k QicXoyuv ncy vofA.oQtTUV «f fi Tni^Txs *j <piXoo-o<pxs d\o£a,,
tUu cvpxlu) d^iazrojov t%iso-a, tIuj q 7r<Vif lc^v^v n&> ^vo-i^ahj^ov, ax cf Xoyois fxovov, tid\ji
a/ (p>ificus, dfo.a tv ti TiXiTajs, iv-t S-vo-leus,<c (2ap£agoiS,X; E foyQi 7ro?^.axS 7n£/<Pipoffyjlw.
idell : Proinde vetufltpma a profejiortbtts rerum facrarum ejr legum latortbus dertvata i»
focus atqtte philofophos efi opinio , auclore incognito, fedfide ftrma & wdeltbili,ncn in
fermo-