DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.9325#0500
22 PHILIPPI CLVVERII
ad difcrimeneofum, qui in citeriore ripa dicuntur Groofi Huning, ScGroof Kams, id
eft, ma\mHuningium, Scmajor Cambes, fupra memoratus. Libellus provinciarum
ac civitatum Galliae h#c habet verba: Provincia Lugdunenjis v : CMetrop. civitas
Sequanorum, hoc eji, Vefintione. Civ. Equejirium, boc eji, Noviduno. Civ. Eivetiorum,
hoceji, ^yiventico . Civ. Bajdienjmm. Cafir. Vindoniffenfe . Caji. Ebrodunenfe. Caft.
^Argentarienfe. Caft. Rauricenfe . Ex quibus patet, eo tempore, quo harc confcripta
fuerunt, Auguftam Rauracorum jam ruinam perpefiam fuifte, Baliliamque in
magnam creviffe urbem . Id certe poft Antonini lllius, qui itinerarium compofuit,
poftque auftoris tabulae itinerariae aevum contigifle, fatis inde liquet, quod neuter
eorum, in tam frequentibus itineribus, Bafiliac mentionem faciat. Ammianus io
Marcellinus, qui fubexceflixm Valentiniani imperatoris hiftorias fuas finivit, fic
ait lib. xxx : Secuto poft h&c anno, Gratiano, adfcitointrabea focietatem Equitio, con-
Jitie, Valeminiano poji vajiatos aliquot Alemannia pagos munimentum adifcanti prope
Bajiliam, quod appellant accoU robur, offertur pr^fecli relatio Probi, docentis Iiijrici cla-
deis. Ne hic quidem Eafftiam adpellat civitatcm, vel urbem, vel opidum, vel ca-
ftellum, vel vicum, vel denique locum aliquem 3 fed robur, quod accola: vocarint
Bajil. At quodnam hoc tam nobile rcbur > Nullum certe, nifi magna vetuftaque
quercus, deorumalicui confecrata, cui ipfi nomen Bajil. fic enim auftor nofter
in libro de Germania : Lucos, ac ncmora confecrant $ deorumque nomintbus appeliant
fecretum illud, quod fola reverentia vident. Quercus fuifle dile&os in hifce ne- "M
morum confecrationibus, fupra lib . i . cap. xxxiv, oftenfum eft. Necmefaci-
le dimovet ab hac fententia, quod itineraria illa Valentiniani actate antiquiora effe
dixefis. nam hoc nulla alia re, quam nudo Antonini nomine contendere queas;
quafi imperator Antoninus fueritaucforitinerarii. Certe nihilminus. nam fiid
paullo diligentius cumtabula contuleris, facile ex itinerum & millium numero-
rum non modo verorum juftorumque, fed &corruptiir!morum parilitate depre-
hendes, aut unum eumdemque fuiffe utriufque operis au&orem, aut certe duos
fibi invicem coa;taneos. At tabulae auctor fuit Chriflianusj quod manifefto patet
cx iis, quae de divo Petro, de Mofe, de filiis Ifraelis, de lege in monte Sinai acce-
J>ta, adnotavit. quae certe fub Antoninorum imperiis, nemo militaribus ltinerariis 30
inferuiflet. Tum vei-6 in Antonini hujus itinerario, fimulque in tabula, plersquc
Galliarum urbes, • quae capita fueiint nationum, ipfarum nationum, ut ante dictum
vocabulis adpellantur, propriis nominibus abjecfis. quod Antoninorum faxulo
faftitatum fuifle, veluna Ptolemad Galliae tabula fatis negat. Sed idem cumillis
facit Ammianus in hiftoriis fuis. unde etiam fepius fufpicatus fum, hunc fuifle
auftorem utriufque operis. Verum quicumque isfuerit; certumeft, circa huj.us
faeculum utrumque fuifle compofitum . nam mm temporis cum aliorum impera-
lorum tum maxime Valentiniani fedes atque domicilium fuit Augufta Trevero-
xum 5 ut infra in Treveris oftendam . au£tor autem itinerarii, quod Antonini no-
xnine infciibitur, primum iter de Pannoniis in Gallias, a Sirmio ad Treveros ujque de- 40
fcribit: nulla fcilicet alia de causa, nifi quod illud tunc temporis maxime frequen-
tatum 5 ut patet ex Ammiani hiftoriis . Proinde, ut ante dixi, minime ego dubito,
quin Arialbinum Antonini & tabula;, fitmunimentumillud, quod Valentinianus
imperator, Gratiano 111, EquitioCo s. id eft annoa nato Chriflo ccclxxiv, pro-
pe facram quercum Bafiliam condidit. Quum autem, ut fupra oftenfum, jam ante
Iuliani Caefaris tempora, Augufta Rauracorum a finitimis Alamanis, proximam
C-alliam frequenter vaftantibus, aut alioquocafu deftrufta eflet: hax equidem in
inunimentum rurfus ereda eft; t^irialbinum vero, quiaopportuniorelocofitum,
inopidi modum aedificari coeptum; moxquecmnem Augufla; dignationem ccle-
britatemque adeptum eft. Vnde fupradicto Eunapio Sardiano, & itemauctori li- jo
belli provinciaru civitatumque Galliae, Augufla dicitur vocabulo humiliori Cajlrum
jRauricetife^ Arialbinum vero ncmine amplilfimo, Civitas hajilienfmm . Ncmen
autcm BaflU in hoc evaluit, quia hac frcquentiffma antiquiflunaque ac rcligio-
fifllma loci apud incolas adpellatio: quafi dicas Ad Tovem, vel AdCMercurtum, vel
alium qucmpiamdcorum (incertum quidpe quod numen fuerit) Germanice \um
Bafl,
ad difcrimeneofum, qui in citeriore ripa dicuntur Groofi Huning, ScGroof Kams, id
eft, ma\mHuningium, Scmajor Cambes, fupra memoratus. Libellus provinciarum
ac civitatum Galliae h#c habet verba: Provincia Lugdunenjis v : CMetrop. civitas
Sequanorum, hoc eji, Vefintione. Civ. Equejirium, boc eji, Noviduno. Civ. Eivetiorum,
hoceji, ^yiventico . Civ. Bajdienjmm. Cafir. Vindoniffenfe . Caji. Ebrodunenfe. Caft.
^Argentarienfe. Caft. Rauricenfe . Ex quibus patet, eo tempore, quo harc confcripta
fuerunt, Auguftam Rauracorum jam ruinam perpefiam fuifte, Baliliamque in
magnam creviffe urbem . Id certe poft Antonini lllius, qui itinerarium compofuit,
poftque auftoris tabulae itinerariae aevum contigifle, fatis inde liquet, quod neuter
eorum, in tam frequentibus itineribus, Bafiliac mentionem faciat. Ammianus io
Marcellinus, qui fubexceflixm Valentiniani imperatoris hiftorias fuas finivit, fic
ait lib. xxx : Secuto poft h&c anno, Gratiano, adfcitointrabea focietatem Equitio, con-
Jitie, Valeminiano poji vajiatos aliquot Alemannia pagos munimentum adifcanti prope
Bajiliam, quod appellant accoU robur, offertur pr^fecli relatio Probi, docentis Iiijrici cla-
deis. Ne hic quidem Eafftiam adpellat civitatcm, vel urbem, vel opidum, vel ca-
ftellum, vel vicum, vel denique locum aliquem 3 fed robur, quod accola: vocarint
Bajil. At quodnam hoc tam nobile rcbur > Nullum certe, nifi magna vetuftaque
quercus, deorumalicui confecrata, cui ipfi nomen Bajil. fic enim auftor nofter
in libro de Germania : Lucos, ac ncmora confecrant $ deorumque nomintbus appeliant
fecretum illud, quod fola reverentia vident. Quercus fuifle dile&os in hifce ne- "M
morum confecrationibus, fupra lib . i . cap. xxxiv, oftenfum eft. Necmefaci-
le dimovet ab hac fententia, quod itineraria illa Valentiniani actate antiquiora effe
dixefis. nam hoc nulla alia re, quam nudo Antonini nomine contendere queas;
quafi imperator Antoninus fueritaucforitinerarii. Certe nihilminus. nam fiid
paullo diligentius cumtabula contuleris, facile ex itinerum & millium numero-
rum non modo verorum juftorumque, fed &corruptiir!morum parilitate depre-
hendes, aut unum eumdemque fuiffe utriufque operis au&orem, aut certe duos
fibi invicem coa;taneos. At tabulae auctor fuit Chriflianusj quod manifefto patet
cx iis, quae de divo Petro, de Mofe, de filiis Ifraelis, de lege in monte Sinai acce-
J>ta, adnotavit. quae certe fub Antoninorum imperiis, nemo militaribus ltinerariis 30
inferuiflet. Tum vei-6 in Antonini hujus itinerario, fimulque in tabula, plersquc
Galliarum urbes, • quae capita fueiint nationum, ipfarum nationum, ut ante dictum
vocabulis adpellantur, propriis nominibus abjecfis. quod Antoninorum faxulo
faftitatum fuifle, veluna Ptolemad Galliae tabula fatis negat. Sed idem cumillis
facit Ammianus in hiftoriis fuis. unde etiam fepius fufpicatus fum, hunc fuifle
auftorem utriufque operis. Verum quicumque isfuerit; certumeft, circa huj.us
faeculum utrumque fuifle compofitum . nam mm temporis cum aliorum impera-
lorum tum maxime Valentiniani fedes atque domicilium fuit Augufta Trevero-
xum 5 ut infra in Treveris oftendam . au£tor autem itinerarii, quod Antonini no-
xnine infciibitur, primum iter de Pannoniis in Gallias, a Sirmio ad Treveros ujque de- 40
fcribit: nulla fcilicet alia de causa, nifi quod illud tunc temporis maxime frequen-
tatum 5 ut patet ex Ammiani hiftoriis . Proinde, ut ante dixi, minime ego dubito,
quin Arialbinum Antonini & tabula;, fitmunimentumillud, quod Valentinianus
imperator, Gratiano 111, EquitioCo s. id eft annoa nato Chriflo ccclxxiv, pro-
pe facram quercum Bafiliam condidit. Quum autem, ut fupra oftenfum, jam ante
Iuliani Caefaris tempora, Augufta Rauracorum a finitimis Alamanis, proximam
C-alliam frequenter vaftantibus, aut alioquocafu deftrufta eflet: hax equidem in
inunimentum rurfus ereda eft; t^irialbinum vero, quiaopportuniorelocofitum,
inopidi modum aedificari coeptum; moxquecmnem Augufla; dignationem ccle-
britatemque adeptum eft. Vnde fupradicto Eunapio Sardiano, & itemauctori li- jo
belli provinciaru civitatumque Galliae, Augufla dicitur vocabulo humiliori Cajlrum
jRauricetife^ Arialbinum vero ncmine amplilfimo, Civitas hajilienfmm . Ncmen
autcm BaflU in hoc evaluit, quia hac frcquentiffma antiquiflunaque ac rcligio-
fifllma loci apud incolas adpellatio: quafi dicas Ad Tovem, vel AdCMercurtum, vel
alium qucmpiamdcorum (incertum quidpe quod numen fuerit) Germanice \um
Bafl,