DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.9325#0629
GERMANI/E ANTIQ^ LIB. II. ia
medio Rheni alveo, id eft, a fine veteris, ad foflam ufque Drufianam, fcu feptem-
trionalem Rheni alveum , qui vulgo Tfel vocatur, & Flevum oftium, quod inter
duasinfulas, Schtlling & Flieland, vulgo hetFlie dicitur , extcndit. quofpatioma-
gnapars nunc Geldriae, itcm Trajedtini agri & Hollandiae haud exigua: portioncs
comprehenduntuiv Atquchane inter duos extrcmos Rheni alveos geminam Ba-
taviam , ramquam unam infulam, Plinianam audet vocarc, hiftor. Batav. cip.
i , & m . eamdemque ccnfct Tacito tradi Batavorttm infulam, cap. i, & xi.
Rationes itaqueejus, quibus fententiam fuam tucri fe pofleputavit, diligcntius cx-
cutiamus. Ex Pliniouti Bataviam fuam Plinianam probaret, haecipftus, jam an-
io te recirata, in medium attulit verba : Tn Rheno ipfo, prope centum milita pafiuum
in longitudinem, nobilifstma Batavorum infu/a & Caninefatum, g£* alu Friftorum,
Cauchorum, Frifiabonan*, Sturiorum , tJMarfaiorum, qu<e f ernuntur inter Heltum &
& Flevttm. ita appellanfur osfia, tn qu.t Rhenus effufus, a feptemtrionc in lacus , ab
occidente in amnem CMofam fe fpargit; medio inter hdc ore modicum nomini fuo cu-
fiodiens alveum. Quibus ha:c fua fubiicit ; £>uibus cx verbis liquido difcimus,
Jiheni infulam Plinii <ztate in feptenos divifam fuiffe populos; "Batavos mmirum, Ca-
ninefates, Caucbos, Frifiabones, Tufios (quos cur ita nominem hoc loco, dicetttr po-
fiea) & LMafatios. En ; cuinam mortalium, quafo, Iunius perfvaferit, Plini-
um heic unam id adpellafle infnlam., quod in plureis partes difiectum? aut tot
20 nationum infulas in unam Batavorum infulam contribuifle ? Quidpc haud u-
nam ait infulam fterni inter Hclium Flevumque, Rheni oftia 5 ied plureis . u-
nam, quam priore loco ponit, vult elfe Batavorum & Canincfatum ; cetefas,
quas huic fubjicit, Frifiorum, & Marfatiorum. nam Cauchorum hcic, F/iftaba-
mmqae, & Sturiorum falfa cfie nomina, infra in Frifiis docebo. Sic capite fc-
quenti, poft enarratos omneis Galliae Belgica; populos, in fine, Gugerni, in-
quit, Batavi, & quos in infults diximus Rheni . Quo loco fatis dilucide reliquos
illos, in cetcris Rheni infulis, a Batavis & corum infula diftingvit. Sane PJi-
nii verba lucidiora funt, quam uti illuftrationc opus habeant: crrorquc Iunii in
his manifeftior, quam uti pluribus convinci cgeat. Defenfor cjus, adverfari-
30 us nofter, quamquam nc verbum quidem habuerir, quod his opponcret, ta-
men, ne omnino convi&us cfte vidcrctur, difccptationem quamdam, qua; nu-
mero eft xiv, pro Iunio tentavit, non dicam rationibus, fcd ipfis vcrbis adco
frigidam acmiferam, uti, homincm otium ferre ncquivifle^ fadle pcrfpicias.
Ac Iunii equidem error levior quodammodo vidcri poteft: qui, quamvis com-
plureis , tamcn diverfos populos in una eademque infula collocat. at ii, qui
omneis iflos populos uni Batavorum genti ac nomini attribucrunt, multo lon-
gius aberrarunt. Vcrum Iunius omnibus aliis inrpofuilfc videtur. Qiu.*ro igi-
turex eo; fi Plinius Batavorum lnfulam (nam Bataviae nomenci non memora-
tum) inter bina Rhenioftia, Helium & Flevuni, pandit; cur ipfc cum Cxfarc
40 cum fuper infulae longitudine conciharc, milliaquc pafluum, qua: uterque ci tribuir,
eodcm conferrc, tantopcre laborat?Nam fi ha?c fuit Plinii mcns, certe maxirfm
Ulfillx longitudo non inter Rheni divortium & oceanum, juxta profluenta Va-
halis Mofarquc porrigebatur 5 quod maxime vult Cafar, agnofcitque Iunius:
fcd inter didFa bina Rheni oflia . Ergo Iunius, aut fc Plinii dimcnfioncm non
perccpiffc, fateatur neceflc cft, aut veram infula: longitudincm Plinium igno-.
rafle . Hoc, contra tam pcrfpicua documenta, quibus Batavofum infulam ad
Flevum ufque cxtcndi ncgamus, adfinnare haud temereaufus fuerit. iiludcurfi-
ciat, caufanulla eft : fiquidem eadem regione Plinium longitudincm-infula:fumfid"
fe, qna Cxiarem, nemini eft controverfum . Ad hxc adverfarius pro Iunio cur non
50 refponderit, quaro? Scilicct, quia, quod rcfponderct,prorfus nihil habuit. Ve-
rumhic tolcrabilis fortaflc quodammodo videri poterit Iunii error ; quidpcquum
obfcure Plinius, ac parce admodum hasce tot populorum infulas defcribat. Illum,
quocosdem Batavia: fuae fincis ex Tacito, accuratiflimo infula: dcfcriptorc, adferere
conatur, quis tandem aiquo animo ferat ? Vcrba Taciti, quae Iunius cap. vi 11 alle-
gar, nobis jam ante memorata, hxc funt : Rhenm uno alveo continutts, ant modicas
N in) infuLis
medio Rheni alveo, id eft, a fine veteris, ad foflam ufque Drufianam, fcu feptem-
trionalem Rheni alveum , qui vulgo Tfel vocatur, & Flevum oftium, quod inter
duasinfulas, Schtlling & Flieland, vulgo hetFlie dicitur , extcndit. quofpatioma-
gnapars nunc Geldriae, itcm Trajedtini agri & Hollandiae haud exigua: portioncs
comprehenduntuiv Atquchane inter duos extrcmos Rheni alveos geminam Ba-
taviam , ramquam unam infulam, Plinianam audet vocarc, hiftor. Batav. cip.
i , & m . eamdemque ccnfct Tacito tradi Batavorttm infulam, cap. i, & xi.
Rationes itaqueejus, quibus fententiam fuam tucri fe pofleputavit, diligcntius cx-
cutiamus. Ex Pliniouti Bataviam fuam Plinianam probaret, haecipftus, jam an-
io te recirata, in medium attulit verba : Tn Rheno ipfo, prope centum milita pafiuum
in longitudinem, nobilifstma Batavorum infu/a & Caninefatum, g£* alu Friftorum,
Cauchorum, Frifiabonan*, Sturiorum , tJMarfaiorum, qu<e f ernuntur inter Heltum &
& Flevttm. ita appellanfur osfia, tn qu.t Rhenus effufus, a feptemtrionc in lacus , ab
occidente in amnem CMofam fe fpargit; medio inter hdc ore modicum nomini fuo cu-
fiodiens alveum. Quibus ha:c fua fubiicit ; £>uibus cx verbis liquido difcimus,
Jiheni infulam Plinii <ztate in feptenos divifam fuiffe populos; "Batavos mmirum, Ca-
ninefates, Caucbos, Frifiabones, Tufios (quos cur ita nominem hoc loco, dicetttr po-
fiea) & LMafatios. En ; cuinam mortalium, quafo, Iunius perfvaferit, Plini-
um heic unam id adpellafle infnlam., quod in plureis partes difiectum? aut tot
20 nationum infulas in unam Batavorum infulam contribuifle ? Quidpc haud u-
nam ait infulam fterni inter Hclium Flevumque, Rheni oftia 5 ied plureis . u-
nam, quam priore loco ponit, vult elfe Batavorum & Canincfatum ; cetefas,
quas huic fubjicit, Frifiorum, & Marfatiorum. nam Cauchorum hcic, F/iftaba-
mmqae, & Sturiorum falfa cfie nomina, infra in Frifiis docebo. Sic capite fc-
quenti, poft enarratos omneis Galliae Belgica; populos, in fine, Gugerni, in-
quit, Batavi, & quos in infults diximus Rheni . Quo loco fatis dilucide reliquos
illos, in cetcris Rheni infulis, a Batavis & corum infula diftingvit. Sane PJi-
nii verba lucidiora funt, quam uti illuftrationc opus habeant: crrorquc Iunii in
his manifeftior, quam uti pluribus convinci cgeat. Defenfor cjus, adverfari-
30 us nofter, quamquam nc verbum quidem habuerir, quod his opponcret, ta-
men, ne omnino convi&us cfte vidcrctur, difccptationem quamdam, qua; nu-
mero eft xiv, pro Iunio tentavit, non dicam rationibus, fcd ipfis vcrbis adco
frigidam acmiferam, uti, homincm otium ferre ncquivifle^ fadle pcrfpicias.
Ac Iunii equidem error levior quodammodo vidcri poteft: qui, quamvis com-
plureis , tamcn diverfos populos in una eademque infula collocat. at ii, qui
omneis iflos populos uni Batavorum genti ac nomini attribucrunt, multo lon-
gius aberrarunt. Vcrum Iunius omnibus aliis inrpofuilfc videtur. Qiu.*ro igi-
turex eo; fi Plinius Batavorum lnfulam (nam Bataviae nomenci non memora-
tum) inter bina Rhenioftia, Helium & Flevuni, pandit; cur ipfc cum Cxfarc
40 cum fuper infulae longitudine conciharc, milliaquc pafluum, qua: uterque ci tribuir,
eodcm conferrc, tantopcre laborat?Nam fi ha?c fuit Plinii mcns, certe maxirfm
Ulfillx longitudo non inter Rheni divortium & oceanum, juxta profluenta Va-
halis Mofarquc porrigebatur 5 quod maxime vult Cafar, agnofcitque Iunius:
fcd inter didFa bina Rheni oflia . Ergo Iunius, aut fc Plinii dimcnfioncm non
perccpiffc, fateatur neceflc cft, aut veram infula: longitudincm Plinium igno-.
rafle . Hoc, contra tam pcrfpicua documenta, quibus Batavofum infulam ad
Flevum ufque cxtcndi ncgamus, adfinnare haud temereaufus fuerit. iiludcurfi-
ciat, caufanulla eft : fiquidem eadem regione Plinium longitudincm-infula:fumfid"
fe, qna Cxiarem, nemini eft controverfum . Ad hxc adverfarius pro Iunio cur non
50 refponderit, quaro? Scilicct, quia, quod rcfponderct,prorfus nihil habuit. Ve-
rumhic tolcrabilis fortaflc quodammodo videri poterit Iunii error ; quidpcquum
obfcure Plinius, ac parce admodum hasce tot populorum infulas defcribat. Illum,
quocosdem Batavia: fuae fincis ex Tacito, accuratiflimo infula: dcfcriptorc, adferere
conatur, quis tandem aiquo animo ferat ? Vcrba Taciti, quae Iunius cap. vi 11 alle-
gar, nobis jam ante memorata, hxc funt : Rhenm uno alveo continutts, ant modicas
N in) infuLis