DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.9325#0630
l52 PHILIPPI CLVVERII
infulas circumveniens ,apudfrincifium agri Batavi velutinduos amnes dividitur: fer-
vatque nomen ac violentiam cttrfus, qua Germaniam frxvehitur, donec oceano mifceatur ■
ad Gallicam rifam latior, ac flacidior adfluens. verfo cognomento Vahalem accoU dicunt:
moxqueidvocabitlummutat Mofiflumine; e)usqueimmenfo ore eumdemin oceanumejfun-
ditur. Quibus continenter fubjicit fua : <£>jti locus duorum tantitm meminitfluentorum ■
unim, quo Frifla Germanix fars allitebatur ; & alterius, qttod in hunc ufque diem nomen
tuetur. Egregia fane ac feftiva intcrpretatio. Qmd, quxfo, magis ex diametro re-
pugnare Taciti verbis ac contradicere poterat ? Totum id, quod Batavorum infula
defignatur a Tacito, ab ifto excluditur. quod Rheni nomen in hunc ufque diem re-
tinet, idflumeneft, quod Lugdunum defertur ; ut ante oftenfum : quod Frifiam al- *<>
luit, Ifala nunc, & lacus Suyder fee, & Flie, nuncupatur. ubi igitur Vahalts nomen,
ubi LMofc) refpondeatfaltem heicdefenfor ejus. Verum non modoaperteTacito
contradicitlunius ; fedfccum etiam ipfepugnat. En, quam diverfa eadem de re,
quamque contraria fequuntur ipfius verba, eodem capite aliquot pdft paginisper-
fcripta: Plusculum difficuhatis frimorefronte oftenditTaciti diBio; quiduos extimos cur-
fus recenfere contentus, mediumreticet • quod fufflceretflatttere bifartitam alvei dnnfo-
nem, afudfrincifiumBatavUinVabalem^Belgic&or&terminum, & Rhenum, foft Ife-
lam diclum; qui Frifiam Germaniamque terminaret. ex eoque colligere videor, tunc t-m-
poris mediumalveumhabitumfuifielocorivi, ex illoflumine deducli; fracifuumque ho-
noreminDmfigratiam, & ob rerumgerendarum ofortunitatemlfeU adfcriftum, tribtt- 20
tttmque. quarein)miaRhenimedhalveoillataeftgravis : qui dc foffeflione nominis de-
turbatus, ejr quamdantafitis diminutionem faffttsfuit, non fuo merito . itaque fatientix
vicJricis ofe froterviamflbi faclam contudit, ac ftferavit, nomenfriftinum retinens, qued
alteri detraclum eft. Supri medium ex Taciti verbis intcrpretatus eft Rheni alveum,
& Ifalam flumcn. heic ex iisdem verbis Vahalem ihtelligit, & Ifalam : medium ve-
16 ab au&orefilentio fuppreflum. fic utrobique non modo varie fecum ipfe pu-
gnat, fed longe etiam errat. At uti clarius error ifteadpareat, di&aejus cumTaciti
verbis conferantur, quae funt hiftoriar. lib. iv hujusmodi: Batavi, dunec trans
Rhenum agebant, fars Cattorum ,feditione domeflica fttlfi, extrema Gallicd orx, vacua
cttltoribus ,flmulque iufulam inter vadafitam occufavere, quam mare oceanum a fronte, 30
Ehentts amnis tergum ac latera circumluit. Qusero igitur ego; fi Drufi fofla, quum
Batavi infulam occuparent, nullafuit (meminit quidpe infula: gentisque Ca:far,
multisannis ante Drufi resgeftas) qui Tacitus hanc, ubi de Batavorum in eam
adventunarrat, tcrminare ifta potuit ? Scilicet fruftra heic eft Iunius. Eamdemve-
ro dareTacitumheicinfulxdefcriptionem, eosdemqucterminos, quos fupra,an-
nal. lib. 11, ubi de opportunitate infulx loquitur, facile ex iplis iftius loci perfpici-
tur verbis . Rhems, inquit, uno alveo continuus, aut modicas infulas circumveniens,
afudfrincifium agri Batavi velut in duos amnes dividitur: fervatque nomen,& violentiam
curfus, qua Germaniam fravehitur, donec oceano mifceatur; ad Gallioam rifam latior,
& flacidior adfluens. verfo cognomento Vahalem accoU dicunt. De Vahale nulla nobis 40
cft controverfia. atillum,quem nomenviolentiamque curflts fervare ait auctor, do-
wec oceanomifceatur ,Ifalamefle, ut vult Iunius, egomaxime nego : negantque urta
Plinius ac Mela. quorum hic, lib. 111, cap. 11, Rhenum teftatur adfinislramam-
nem etiam tum, ejr, donec effluat, Rhenttm, fcilicet propiio nomine; ad dextram, fri-
mbanguBum, &fuiflmilem; fofl, rifis longe ac late recedentibus, )am non amnem^fed
ingentem lacum, ubi camfos imfleverit, Flevonem dici, e) usdemque nominis infu/am am-
flexttm ,fieriiterum arcliorem, iterumque fluvium emitti. Huic confcntiens Plinius,
RhenumM afeftemtrioneinlacus ffargi, & Fleviottio inmare effttndi, Age igitur?
fi in Ucus ffarflts, vel fi )am non amnis, fed tngens lacus camfos imfleiit; violentiam
curflts , quamRhenofuoTacitustribuit, donec oceano mifteretur, qui fcrvare qui- JO
vit? aut, fi Flevo dicltts, ubicamfos imflevit, quomodo nomen Rheni cuflodivit ?
Ad haec atque talia reipondifle chorographum adverfarinm oportebat, non levia
cavillatum efle. Patet fane , Tacitum non Ifalam intcllexiflc, fcd medium alveum;
quem Plinius etiam nomen cufiodivifle fuo temporetcftatur; quemqueMcla innuit,
dum ad fimttu™ amnem etiam tttm, &t donec efflmt, Rhenum adpellar, nam ter-
tiuin
infulas circumveniens ,apudfrincifium agri Batavi velutinduos amnes dividitur: fer-
vatque nomen ac violentiam cttrfus, qua Germaniam frxvehitur, donec oceano mifceatur ■
ad Gallicam rifam latior, ac flacidior adfluens. verfo cognomento Vahalem accoU dicunt:
moxqueidvocabitlummutat Mofiflumine; e)usqueimmenfo ore eumdemin oceanumejfun-
ditur. Quibus continenter fubjicit fua : <£>jti locus duorum tantitm meminitfluentorum ■
unim, quo Frifla Germanix fars allitebatur ; & alterius, qttod in hunc ufque diem nomen
tuetur. Egregia fane ac feftiva intcrpretatio. Qmd, quxfo, magis ex diametro re-
pugnare Taciti verbis ac contradicere poterat ? Totum id, quod Batavorum infula
defignatur a Tacito, ab ifto excluditur. quod Rheni nomen in hunc ufque diem re-
tinet, idflumeneft, quod Lugdunum defertur ; ut ante oftenfum : quod Frifiam al- *<>
luit, Ifala nunc, & lacus Suyder fee, & Flie, nuncupatur. ubi igitur Vahalts nomen,
ubi LMofc) refpondeatfaltem heicdefenfor ejus. Verum non modoaperteTacito
contradicitlunius ; fedfccum etiam ipfepugnat. En, quam diverfa eadem de re,
quamque contraria fequuntur ipfius verba, eodem capite aliquot pdft paginisper-
fcripta: Plusculum difficuhatis frimorefronte oftenditTaciti diBio; quiduos extimos cur-
fus recenfere contentus, mediumreticet • quod fufflceretflatttere bifartitam alvei dnnfo-
nem, afudfrincifiumBatavUinVabalem^Belgic&or&terminum, & Rhenum, foft Ife-
lam diclum; qui Frifiam Germaniamque terminaret. ex eoque colligere videor, tunc t-m-
poris mediumalveumhabitumfuifielocorivi, ex illoflumine deducli; fracifuumque ho-
noreminDmfigratiam, & ob rerumgerendarum ofortunitatemlfeU adfcriftum, tribtt- 20
tttmque. quarein)miaRhenimedhalveoillataeftgravis : qui dc foffeflione nominis de-
turbatus, ejr quamdantafitis diminutionem faffttsfuit, non fuo merito . itaque fatientix
vicJricis ofe froterviamflbi faclam contudit, ac ftferavit, nomenfriftinum retinens, qued
alteri detraclum eft. Supri medium ex Taciti verbis intcrpretatus eft Rheni alveum,
& Ifalam flumcn. heic ex iisdem verbis Vahalem ihtelligit, & Ifalam : medium ve-
16 ab au&orefilentio fuppreflum. fic utrobique non modo varie fecum ipfe pu-
gnat, fed longe etiam errat. At uti clarius error ifteadpareat, di&aejus cumTaciti
verbis conferantur, quae funt hiftoriar. lib. iv hujusmodi: Batavi, dunec trans
Rhenum agebant, fars Cattorum ,feditione domeflica fttlfi, extrema Gallicd orx, vacua
cttltoribus ,flmulque iufulam inter vadafitam occufavere, quam mare oceanum a fronte, 30
Ehentts amnis tergum ac latera circumluit. Qusero igitur ego; fi Drufi fofla, quum
Batavi infulam occuparent, nullafuit (meminit quidpe infula: gentisque Ca:far,
multisannis ante Drufi resgeftas) qui Tacitus hanc, ubi de Batavorum in eam
adventunarrat, tcrminare ifta potuit ? Scilicet fruftra heic eft Iunius. Eamdemve-
ro dareTacitumheicinfulxdefcriptionem, eosdemqucterminos, quos fupra,an-
nal. lib. 11, ubi de opportunitate infulx loquitur, facile ex iplis iftius loci perfpici-
tur verbis . Rhems, inquit, uno alveo continuus, aut modicas infulas circumveniens,
afudfrincifium agri Batavi velut in duos amnes dividitur: fervatque nomen,& violentiam
curfus, qua Germaniam fravehitur, donec oceano mifceatur; ad Gallioam rifam latior,
& flacidior adfluens. verfo cognomento Vahalem accoU dicunt. De Vahale nulla nobis 40
cft controverfia. atillum,quem nomenviolentiamque curflts fervare ait auctor, do-
wec oceanomifceatur ,Ifalamefle, ut vult Iunius, egomaxime nego : negantque urta
Plinius ac Mela. quorum hic, lib. 111, cap. 11, Rhenum teftatur adfinislramam-
nem etiam tum, ejr, donec effluat, Rhenttm, fcilicet propiio nomine; ad dextram, fri-
mbanguBum, &fuiflmilem; fofl, rifis longe ac late recedentibus, )am non amnem^fed
ingentem lacum, ubi camfos imfleverit, Flevonem dici, e) usdemque nominis infu/am am-
flexttm ,fieriiterum arcliorem, iterumque fluvium emitti. Huic confcntiens Plinius,
RhenumM afeftemtrioneinlacus ffargi, & Fleviottio inmare effttndi, Age igitur?
fi in Ucus ffarflts, vel fi )am non amnis, fed tngens lacus camfos imfleiit; violentiam
curflts , quamRhenofuoTacitustribuit, donec oceano mifteretur, qui fcrvare qui- JO
vit? aut, fi Flevo dicltts, ubicamfos imflevit, quomodo nomen Rheni cuflodivit ?
Ad haec atque talia reipondifle chorographum adverfarinm oportebat, non levia
cavillatum efle. Patet fane , Tacitum non Ifalam intcllexiflc, fcd medium alveum;
quem Plinius etiam nomen cufiodivifle fuo temporetcftatur; quemqueMcla innuit,
dum ad fimttu™ amnem etiam tttm, &t donec efflmt, Rhenum adpellar, nam ter-
tiuin