Clüver, Philipp: Philippi Clüveri[i] Germaniae Antiqvae Libri tres: Opus post omnium curas elaboratissimum, tabulis geographicis, et imaginibus, priscum Germanorum cultum moresque referentibus, exornatum (Leiden, 1616) [Cicognara, 3991]

GERM A NI£ ANTIQ^ L I B. II. I3J

tium alveum, qui Vahales dicitur, Melam autignorafie, autfaltem non retulifle,
Jatius infra docebo. At quod Iunius ex Taciti verbis colligit, hujus tempefl. t:
rnedium Rheni atveum habitumfutjje /oco rivi, cx tllo (nefcio quo ) flumine dedattt,
pr*cipuumquehonorem, ideft, nomenRheni, in Drufi gratiam, & ob remm geren-
darum oportunitatem, IfaU adfcriptum, eaque re de pojfeftone nominis illum deturbatum^
fntitntU vero viBricis ope inxurum ftbifaclam contudijfe, nomenque prittinum tandern
recuperajfe: in eoquam longifllme aberafle hominem puto. quidpe medio alvco
haud umquam aqua: i:a pcr l>ufi foflam abdu&a:fuerunt, uti is rivi locoindeha-
bere potuerit. Sedduravireifualatitudo, & viohntia curjas, donec a Civile Bata-

IO vo in Leccam, ut fupra demonftratum , abactus eft . neque tunc quidem homen a-
mifit: quia Plinius (fi Tacitumdehoc loqui neges) modicum fuoa:vo nomini (uo
tuflodivjfsealveum teftatur . quin pro termino femper etiam poftei habitum fuifie
Romani imperii, infra oftendam . Ergo, fi umquam nomen eum amififle Iunio
credas; certeeotemporisintervalloamifit, quodintcr Plinii Tacitique icripta in-
terponitur. At runc in Drufi honorem Ifala; amni nomen Rheniimpofitum, haud
fimileverieft. etenim Drufusfoflam egit, vitamque obiit fub Auguflo Cadare:
Pliniusopusfuum Vefpafiano imperatori dicavit: Tacitus fub Trajanofcripfit. in-
ter Auguftum autem & Trajanum imperatoresingens temporis intervallum , & fser
culumpropcmodum elapfumeft : quo jam facile omneftudium in Drufi honores

20 pofterorum animis abierat. Sed IfalamTacito umquam proprio peculiariquc no-
mine Rhenum fuifleaapellatum, prorfus egonego; pluribusquc id infra in Friiiis
demonftrabo dccumentis. Nunc pono notemus, uti Iunius fibi ipfi haud con-
ftare, fecumque difientire pergat. Qiddpe Bataviam fuam licet ex Plinii Tacitique
Verbis ad Ifalam ufque, & Flevum oflium extendat; haud tamen vcretur contra Io-
annemStellam negare, Caninefatum fcdcm fuiife in Baravorum infuia: quod ifle
rede ex Plinio fimul ac Tacito adfirmavit; ut infra vidcbimus. Atvideo quid
habueritranius,quodhuicobjecT:ioniopponeret. diftingverefefc inter Batavorum
infulam, feu Bataviam veterem, & Bataviam novam . inilla Caninefatcis fedem ha-
buiflc fe negane; in hac concedere. Scilicet. recTie ille quidem fententiam fuam

30 tueretur, fi ante melius diftin&ionem hanc adferuifiet. Sed Taciti Batavorum in-
fulam ipfe ad Ifalam ufque & lacus profert. in feipfum igitur pugnat. quod quam-
visargumentis firmiifimis jam fatis demonftratum fit, tamen iftuc infuper hoc loco
qua:rere lubet; quum ipfe ad utramque Ifalae ripam Frifios ex aucloritate Taciti col-
locct; quomodo cx eodem au&ore ad Ifalam ufque Batavorum infulam fe pofle pro-
ferrefperavit ? Verba Taciti ha-c funt, in libro de Germania : Cteajoribus minoribin-
que frifits vocabulum e(l ex modo virium. utraque nationes ufque ad oceanum Rheno pr<e-
texuntur: ambiuntque immenfos infuper lacus. Vbi Iunius hax verba, Rheno pratte-
xuntur^d Ifalam numen refert 5 quja Frifii ad utramque Ifalae ripam incokbant.
Iam vero iterum qua:ro ; quum ipfe, cap. 1, veterem Bataviam fuam iisdem fini-

40 bus includat, quibus nos Batavorum infulam; cur non credit, Tacitum haud a-
liam, fed hanc ipfam voluifle, quam Batavos primo adventu occupafle tradit: Tum,
fi Taciti Pliniique temporibus novam Bataviam re&e fe tribuereputavit; qua.ro,
quibus temporibus, autcui auctori vctcrem illam adfcribere voluerit? Vnus equi-
demeftluliusCafar, qui Batavorum infula:, antequam Drufiana fofla fadta fuit,
meminit. at docuiflet faltem Iunius (quod quia nequivit, meritoncglexit) quan-
doBatavi, vctereminfula:fua:limitem, ideft, medium Rheni alveum transgrcflj,
Frilios & Marfatios, qui inter huncah cum & Ifalam , lacusque, ,&Flevum oftium
incoluerunt, expulerint, aut bcllo vidos fibi fubjecerint; uti ea demum ratione
illorum agri horum juri, id cft, Batavia: nomini acGeflerint. Sane nihil horum um-

50 quamattuliflet. Drufum (verba funt Iunii, cap. 1 ) eduobus ires&lveos feciffe, <y Ba-
tavU porrecliora pomoeria extendifie, novamque dedtfie TSataviarn, fi nos credere vo-
luiflet, oftendifle prius neceflum erat, quonam DrufusFrrfios Marfatiosque mifc-
rit, poftquam Bataviseorumfolumtribuit. autfaltem , quando, 6c qua dc causa
hisillos in fervitutem dederit. denique audorem hujus reialiquem exantiquis pio-
duxiffet. Ccrte numquam fe tot laqueis, quibus ie irretivit, facile expediviflct.

De