Clüver, Philipp: Philippi Clüveri[i] Germaniae Antiqvae Libri tres: Opus post omnium curas elaboratissimum, tabulis geographicis, et imaginibus, priscum Germanorum cultum moresque referentibus, exornatum (Leiden, 1616) [Cicognara, 3991]

GERMANI& A NTIQ^ LIB. III. 71

Jaturi erant, donec Caefar, qui litus pet vadofum mare legebat, auxilio adforet. Vitel-
lius igitur litore oceani profe&us, multis Krumnis exantlatis, damnifque acccptis, tan->
dem ad Vidrum flumen penetravit; quo Germanicuslegionesducere juflerat, quoque
ipfe clafle contendcrat; militeis, in naveis excepturus, atque Rheno fubve&urus in,
caftra. En, fic tandem conftabit hiftoria Taciti; fic fides Prolemaei de Vidro amne
firmabitur. Valeant igitur jam llii, qui flumcn hoc obfcurare, penitufque cx veterum
monimentis expungere volunt. Faliiimeft, quod chorographus heic pro defenfione
alicnorumerrorum ingerir, to Vifurgim exfcriptorum imperitia, &quia fmpiufcule in hac
hisloria & expeditionibus Gcrmanici occurrat, ut gloJJulam,fubrep(ijJi. nam hoc amnis no-

Jomen nufquam alias hoc primoannalium librooccurrit. rumvcro, fiexfcriptorintel-
lexit,qua: fcripfit,peccare heic in co tam facile haud potuit; fin verd plane omnium fuit
imperitus,ut vult chorographus :Coru ccrte,qua: fequenri demum perfcripta erantlibro,
parum fuit gnarus; aut,ii fotte inje&ooculo legit,parum memor. nihilq; certius,quam,
fi illc gloflulam addere dc fuo voluiflet, Rheni nomen immiflurumfuifle; cujus crebra
cuni antehac tum poftmodum mcntio: eoquemagis, quia hoc proxime antca perfcri-
pferar. Vrget nihilo minus aliis argumentis chorographus : nempc Germanicumpartem
tquitatus litore oceani Rhenum petere )ufiffe; meque ipfum fateri, Gtrmanicum, ab Amifik
profecium ,fimiliter Rhenum repetere infiitutffe, eodem terrapr<emtjsu duabus /egionibus, vi-
tellio ducendis, tadem fcilicet via, qua equites ire prxceperat. Rbenum igitur perpetuo nomi-

■zcnari, Vidrum nufquam. Harc cerie cuncta pro callido ingenio ejus. Semelheicno-
minaturRhcnus, m profccrione equitum. in narratione de navali ac pedertri itineribus
nulla ejusmcntio. Itaquetam mihi Hceatlufpicari, jufllfle Gcrmanicum ad Vidrum
duccre lcgiones; quam ipfi, non juflifle. pro mea autem fententia facit vox mendofa
Fifurgim. Scd dc hac re lis jam iatislonga, lectorique tadioia. Ceterum vocabulum
V i dr i antiquum etiam nuncexftarefacile fufpicer. quidpe, ubi lacui adpropinquat,
mutato Veclae nomine, vulgo dicitur Stvartetvater, id eft, 2{igraaqua, & fkpe fine epi-
theto fimplicitcr hct Water; adpofitumque habet ejufdem nominis ccenobium. in hoc
igitur vccabulo Water, quum incolat regionis, utetiamnunc fit ab feptemtrionalibus
maxime Hollandis, vocalemrf extenuarent in diphthongum a (quae Gallis eft ai,

SoAnglis ea) facile Romani poftea ex Water facerepotuerunt Vidtr.

Ptolcmato locus refertur inter Rheni orienfalis, id eft Ifalas, & Vidri amnium oftia
Mctvetppculc?\i(jilu>, Manarmanis portvs. quem locum egonunceflecen-
feoopidum Geelmuyden; quia hodieque portus hac partc commodiflimus, quo medio-
cria navigia rccipiuntur, ad opidum Haffelt fubvehenda. olim ctiam fuiilc clarum, fu-
pra ex Albcrtoabbate Stadenfi cognovimus.

Lvcvs Badvenn,e memoratur Tacitoannal. iv, in rebellioneFrifioruma
Ubi L. AproniusmiliteaFlevo caftello per sftuaria in contincntem Frifia: traduclo,
■clademaccepit, cuihacfubjiciuntur:LMoxcompertumatrwsfugit, nongentosRomano-
rum apudlucum, quem Badubennavocant, pugna in pofierum extracla, confeclos: ejr altam

\oquadringentorum manum, occupata Cruptoricu ,quondamfiipendiarii, villa, poBquhm pro,
dttio metuebatur,mutuii icltbusprocubuiffe. Hunc Baduhennae lucumfuifle judicoecdem
tra&u, quo nunc maxima totius Frifia: iilva fternitur, vulgari nominc Sevtn vvolden:
nam ncqucfitus, ncque diftantia locorum valde abhorrent. certum tamcn argumen-
tum, quoniti queam , nullum habeo. Idcm de Cruptoricis villa adfirmo. Sic tamcn
conjicio : Pugna intcr Romancs Frifiofquc commifla fuit circa ca loca, qua: funt inter
opida Leeurvarden, & Sneek : ubi plurimi Romanorum cseii. rcliqui, pugnain poftcrum
'tifqucdiemextrafta, quum modo hi mcdo ifti fuperiores exfifterent; tandcm apud
Jucum, ncn inluco, occcc confcCti lunt, alii cccc , ex hac pugna clapfi, cccu-
pata Cruptoricis \ i1!a, quat prope lucum fuit, mutuis idibus occubucrunt. Ha-c funt,

Soquae deducbus iftis locisin medium adfcrri poflint. Eorum hcic noteturofcitantia, qui
columnas Hcrculis, Tacito in libro be Germania mcmoratas , in medioFrifiorum pofij-
erunt, ubi nunc vicus eftDuvelskutte. qui planeTaciti vcrba numquam Iegiflemihi
videntur. K^ingrrvarios, inquit, rjr Chamavos a tergo Dulgib.ni & Chafuari cludunt,
dUque gcntes baut perinde memoratx, a fonte Frifii excipiunt. ma\oribus, minoribufqut
Frijiis vocabulum efi, ex modo virium; utratjue nationes ad Octanum Rbenopratexuntur.

ambimU