Clüver, Philipp: Philippi Clüveri[i] Germaniae Antiqvae Libri tres: Opus post omnium curas elaboratissimum, tabulis geographicis, et imaginibus, priscum Germanorum cultum moresque referentibus, exornatum (Leiden, 1616) [Cicognara, 3991]

GERMANI^ ANTIQ^LlB. I. iij
dominis manumifli; domus officia, aliaque domini ncgotia curantcs. nihilque
aliud ordo eorum fuit, quim aufpicatio libertatis:qiuim deniq; LiBER.TiN.fe
illorum liberi3confequebantur. Gloflarium antiquunrLatinotheutifcum: Li-
bertini,FrtUzzi. Lex Bajuvariorum ; CManumifJa, quamFrtlazin vocant. Gerhja^-
nica nunc lingva dixeris, die FreigeUfene, id eft, in libertatem dimijfe. Nithardo di-
cuntur fimplici vocabulo Lazzi; &Hucbaldo Lajfi: quafi dicas dte Ge[tijJl-xc>,\'A
cft,dimifit. Ceterum libertatem hos confequutos, cum aliis, tum eapotiiiimurn
de causa, qua &. ipfi ingenui nobilitatem confequebantur, nempe ob egregia
in bellis facinora,maxime probabile eftjquandohxc iine laudis ac glorise prar-
10 mio numquamtransmittebatur.

Atque hxxfere funt,quxde ivprifciim Germanorum ordinibus exvcre-
rummonumentis adnotare datum eft. De clientibus nobilium, qui & iph ut
liberti funt habiti, vel paullo inferiore loco, infra dicetur; ubi de fcederibu >t
& clientelis civitatum entfermo.

C a p. xvi.

^be culttt corporum , atque rveftttu: iwn ds
20 cubttu.

DE habitu corporum fupra quia diclum eft, nunc de cultu eorum atque
veftitu agamus. Totofere terrarum orbe notis compunxifle antiqui-
tUS corpora genteis , cuivis, monimcnta vetcrum fcmtanti, pcripicc-
re facillimum eft. &Idcm hodieque fieri in extero orbc apud Amencanos,
vulgo notum. Unde certiilimum documentum, morem hunc efle vetuftifli-
mum,jam inde ab urbis Babylonicx xdificatione,ac difperfione gentium, m
omncis tcrrx partes delatum. Ex Celtis noftris Hifpanos atque Bntannos Ta-
citi adhuc arvo eumdem obfervafle, auftor eft ipfe in viti Agricolx. De Bri-
30 tannis idem tradunt, Cxfar comment. v, Melalib. m, cap. vi , &Herodianus
lib.ni. de IllyriisStrabo,lib. vn. Germani noftri atque his contermini Gatti
quando primo eum reliquerint, haud facile diclu eft: fiquidem nullus aufto-
rum notis compunclos memorat.

Ceterum de Germanis ita Tacitus, in libro de Germania: Statim e furnno,
quem pkrumquc tn diem extrahunt, Uvantur: fapius calida, ut apud quos plarimum
hiems occupat. Lauti, cibum capunt. Qtiotidiana quamquam h.rc fuerit lotio,
tamen mira: omnium fuerunt fordes; ut infra oftendetur. Plinius,lib. x 1, cap.
x l 1, de butyro loquens : 7s(on omittendum,in eo clei vim ejje; ejr barbaros omnesy
infantesque nofirosita ungi. Gerrnanos eum heic intelligcre per barbaros, mox
40 infra patebit ex Sidonio.

Rutihs fuifle, atque flavis crinibus, fupra pluribus oftenfum eft. Diodo-
rus Sicukis de Germanis fimul atque Gallis loquens, Td\f d\ji tcfieuf, mquit,

£ ftcW <xc <PvQtu>g £cu8ot , cift.cc h&i r KaZsf.cntt.vrtf fffa-rjhvxQv av^etv thv cpvcriKiw rqf
Xooaf 1^7^. id eft: Comarn non modb natura gerunt fiavam:fcd arte quoquc gcniti-
vamcolorisproprietatem augerefiudent. Lavabant quidpe frequenter; medica-
mentoque rutilabant. Ammianus hb. xxvn : Videbant Uvanteis alios, quos-
dam comas rutiUnteis ex more. Medicamentum lixivium &c fapo. Idem Dio-
dorus , ibidem : Tndns "ivnzjXvpctTi o-fiuTt tocf t%i\xcv; o-umx&s- hoc eft: Calcit
lixivio cafillos Uvant continuo. Et Plimus lib. xxvm, capite duodecinlo : Pro-
30 dest & fapo. GaUorum hoc inventum ruttUndis capillis, ex fevo & cuierc. optimtts
fagino, ey caprino; duobtts modis , fiifus ac liquidus. uterque apud Germanos majo-
re in ufu virts , quam feminis. Imo Celtarum potius inventum. a Gallis vero
pnma ejus notitia ad Romanos pervenit; jam inde pnfcis temporibus;
ii Valer. Maximi fimulquc Plinii auftoritas fit ducenda. etenim hic Gal-
lorum id ait invcntum ; ille vero , lib, n} cap. i> inter prifca Romanorum

inftituta,-