Clüver, Philipp: Philippi Clüveri[i] Germaniae Antiqvae Libri tres: Opus post omnium curas elaboratissimum, tabulis geographicis, et imaginibus, priscum Germanorum cultum moresque referentibus, exornatum (Leiden, 1616) [Cicognara, 3991]

3zs PHILIPPICLtIVER.il

rei causa antiquitus inftitutum videtur, ne quis explebe contra potentiorem auxilii egsrei.
fuos enim opprimi quisque ejr circumvcniri nonpatitttr. neque, a/iterfi faciat, u//am inter
fuos habet auctoritatem. H&c eadem ratio eft in fiumma totius Gallu. namtfc omnes civitates
in duasparteis divifie. fiunt. ££uum C&fiar in Galliam venit, alteriusfiacttonis principes erat
AEdui; a/terius Sequani. Hi, quumper fe minus vaierent, quod fumma auBoritas antiqui-
tus erat in AEduis, magnxquc eorum erant c/ienteh; Germanos atque Arioviftumfih ad-
junxerant; eosque adfe magnisjaffurispollicitationibusqueperduxerant. prceliis vero com-
p/uribusfattisfecundis, atqueomni nobi/itate AEduorum interfecta,tantumpotentia ante-
cejferant; ut magnapartcm c/ientium ab AEditts ad fe transdttcercnt ; obfidesque ab iisprin-
cipumflios acciperent; eypublicc jurare cogerent, nihi/fiecontra Scquanos confilii inituros; 10.
& partcmfnitimi agri, per vim occupatam, pojfiderent; Ga!i{£que totius principatum
fibtineret.jgua neceffttate adduilus Divitiacus, auxilu petendi caufii Romam adfienatupro-
fieiius, infiecta re redierat. Adventu Cefitrisfactk commutatione rerum, obfidtbus AEduis
redditis, veteribus clientc/is reftitutis, novisper Cafiarem comparatis; quodu, quifie adeorti
nmicitiam aggregaverant,meliore conditione^atg^ imperio xquiorefie uti videt/ant, reliqtiis
rebus eorum, ?ratia,dignitatecfe amp/ificata; Sequaniprincipatum dmifierant. In corum /o-
cum Rhemifiiccefiferant. qttos qubd ad&quare apud' Cdfiaremgratia inte/iigebatur; ii,quipro-
perveteres inimicitiasnitllo modo cum AEduis conpwgi poterant ,fie Rhemisinchente/am
dicabant. Hos i/ii di/igenter tucbantur. ita ejrnovam repente collectam attcioritatem te-
nebant. Eo tamenfiatures erat,ut/ongeprincipes haberentur AEdtti;fiecundum/octtm di- 20
a gnitatis Rhemi obtinerent. Cazfar heic c/tenteUs adpellat atq; amicitias, quas vul-
gus nunc Latincloquentium dicit proteciiones. fic enim Genuenlm in Italia, &
Vefontinorum in GaJlia>libera2 eivitates ,fub protectione vulgo dicuntur efle
regum Hifpaniaj; iic Hamobtirgium in Gerrnania ,ad Albim,fub prote&ione
regum Dania:; fic Aqua: Grani,fubprote&ione ducum Juliacenfiutmideft, II
Latialiter loqui velis, in clientela, inamicitiafive eivkinfide. fic enim idem Ca:far>
eodem commentario antea,deSenonibus Gz\\is:Legatos,depre.candicaufii,adGe-
fiarem mittunt. adeuntper AEduos 5 quoru antiquitus erat infide civitas. & mox: Eodem
Carnuteslegatos obfidesq^mittuntittfideprecatoribusRhemis; quor.u erant in clientela. Sed
Ztjub imperio ejfe dixit Ca:far,idcquod in amicitid-,uti'uxyxade JEduisinte\\eximus. 30
Ac fahe ruit imperiu illud multo verius in populis Celticis , quam amicitia , ubi
inferiores fcedere haud xquo fuperioribus juncli. hi quidpe majeftate' illorum
atq;leges,tributaq;impofita agnofcebant. Amicitiamidadpellavithaudfemel
Cxfar m Gallis Germanisq;, more Romauorum; qui per hunc fucum ,per has
blanditiasgentiumfubimperium redaciarumanimosemolliebant, quo minus
inviti jugumcollisfuisfufciperent. Nonminus elegaterid, quamvere Vocula,
Romani exercitus dux,w2^//(?vocavity?rwV/»winBatavis; utfupra,cap. xxxix,
oftenfum eft. Sic& alii llli in Gallia fuerepopuli,quos^w'r^adpeJlabatRoma-
ni, drficios; &c comp\ures,quos liberos:qui tamen omnes eorum imperium, leges
atque redores tulerunt. Sed Celta; noftri inter fe qualeis habuerint amicitias, ^
qualiaq; fcedera, oflendatur. Fcederum omnium duo potiUimum funt. genera:
alteru &qu;iml?\t.exuminiquum adpellatur. yEquQ.fcedereinterfequijunguntur,
yexeamici fiociiq^ dicipollunt:quiautrorumq; a:qua manct majeftas,a:qualiber-
tas. iniquo fcedereconciliati;reclius dicuntur clientes: quia ea gratia inter ih
junguntur,utiinferiores certis conditionibuspareantfuperioribusjmajelcatem
atq,imperiumeorum a^nofcant.- certaq; tributapendant,vel orhcia qua:dam
pi\xftent:luperiores vero creciprocoinfenores,resq; eorum fumma fide contra
hofteis tueanturac defendant. Hoc fcederum genus ,non modo in Germanis
noftrisatq; Gallis,reliquisq; Celtis ,fedinaliis etiam per terra:orbem gentibus,
tirigine fuifte antiquimmum, cuivis.hiltorias veteres legenti^difpedufacillimu
eft! Inter alia inftituta, qua:Livius, DionyfiusHalicarnaffeniis,ccPlutarchus,
aliiqiauclores Romulo,primoRomanorumregi,adfcribunt,hoc etiam opido
fallum eft, quod illu pximumpatronorum c/ientum^. cum nomina,tum coditiones
in Romano populo, nuper a fe in unam civitatemremque publicam colledo,
inftituille tradant. nam quibus id verbis Dionyftus ac Plutarchus de Romanis

mcmo,